محمدرضا محمدجانی - استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
مهدی خوشرو - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

برنامه‌ریزی‌ها، اقدامات و رویدادهای گسترده و عمیقی دست‌به‌دست هم دادند تا بالاخره در بهمن 1357 با سرنگونی حکومت پهلوی، انقلاب اسلامی ایران پس از سال‌ها مبارزات مردمی به پیروزی رسید. در این میان طبقات، اقشار و گروه‌های مختلف جامعه به فراخور دیدگاه و جایگاه خود ایفای نقش کردند. علما و روحانیون به عنوان پیشگامان مبارزه در این نهضت از مهم‌ترین و مؤثرترین اقشار در پیروزی انقلاب اسلامی بودند، به شکلی که نه تنها در پایتخت، بلکه در شهرهای گوناگون به نقش‌آفرینی پرداختند؛ در این زمینه استان فارس به عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های مبارزه در این عرصه محسوب شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش علمای فارس در حرکت‌های اعتراضی منتهی به انقلاب اسلامی با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه‌ای انجام‌شده است. سؤال اصلی این پژوهش این بوده است که: علمای فارس چه نقشی در شکل‌گیری و هدایت اعتراضات و اتفاقات منجر به انقلاب اسلامی در استان فارس به‌ویژه شهر شیراز داشته‌اند؟ یافته‌های پژوهش حاضر گویای این واقعیت‌اند که علمای فارس در طول مبارزات انقلابی مردم ایران در فاصله سال‌های 1342 تا 1357 به عنوان هدایت‌کنندگان انقلابیون در یکی از مهم‌ترین کانون‌های مبارزه (استان فارس) نقش و تأثیر قابل‌توجهی ایفا کرده‌اند. شخصیت‌هایی چون شهید آیت‌الله دستغیب، آیت‌الله محلاتی، آیت‌الله آیت‌اللهی، آیت‌الله پیشوا، آیت‌الله حائری و... به‌واسطه‌ی جایگاه معتبری که نزد مردم استان فارس داشته‌اند تصمیمات و اقدامات تأثیرگذاری در جریان مبارزات مردم فارس اتخاذ کردند که در حرکت‌های اعتراضی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی بسیار مؤثر واقع شد.

علمای فارس, حرکت‌های اعتراضی, مبارزات انقلابی, استان فارس, انقلاب اسلامی ایران