ریحانه مژده کار - Department of Health Services Administration, Faculty of Medical Science and Technology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, I.R. Iran.
کامران حاجی نبی - Department of Health Services Administration, Faculty of Medical Science and Technology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, I.R. Iran.
کتایون جهانگیری - Department of Health in Disaster and Emergencies, School of Public Health and Safety, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, I.R. Iran.
لیلا ریاحی - Department of Health Services Administration, Faculty of Medical Science and Technology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, I.R. Iran.

سابقه و هدف: یکی از چالش‌های مهمّ تأمین مالی نظام سلامت، انتخاب ابزاری مناسب جهت ارزیابی نابرابری‌های توزیع و تخصیص منابع مالی است. معیارهای محک‌زنی عدالت به‌عنوان یک ابزار سیاست‌گذاری جامع شامل موانع مالی دسترسی عادلانه، تأمین مالی عادلانه، کارایی مدیریتی و پاسخگویی، به ارزیابی عدالت در نظام مالی سلامت می‌پردازند. هدف از این مطالعه، تعیین تأثیرگذارترین شاخص‌های مالی بر توزیع و تخصیص منابع سلامت براساس چارچوب محک‌زنی عدالت بود. مواد و روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر، مطالعه‌ای توصیفی - تحلیلی در سال 1397 بود. 50 شاخص مالی نظام سلامت از سه منبع سازمان بهداشت جهانی، کمیسیون عدالت و حقوق بشر، آژانس توسعه‌ی بین‌المللی انتخاب و با شاخص‌های ملی سلامت و عدالت در سلامت مقایسه شدند. پس از اعتبارسنجی خبرگان، 15 شاخص مالی انتخاب شد که از طریق نظرسنجی 206 صاحب‌نظر از 31 استان کشور و با استفاده‌ی تحلیل عاملی تأییدی میزان تأثیر هر یک از شاخص‌ها بر توزیع و تخصیص منابع مالی ارزیابی شد. نتایج: نتایج تحلیل عاملی نشان داد شاخص‌های نسبت پرداخت از جیب خانوارها و سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی در تأمین مالی عادلانه‌ی سلامت، شاخص تخصیص بودجه‌ی سلامت مبتنی بر نیاز در پاسخگویی و شاخص پوشش بیمه‌ی سلامت براساس آسیب‌پذیری، در رفع موانع مالی دسترسی عادلانه به خدمات سلامت بیشترین تأثیر را داشتند. نتیجه‌گیری: سیاست‌گذاران سلامت می‌توانند از شاخص‌های ارزیابی نابرابری‌های تخصیص و توزیع منابع مالی براساس معیارهای محک‌زنی عدالت، جهت ارزیابی و تعیین اولویت‌های اخلاقی اصلاحات در تأمین مالی استفاده کنند.

Fairness benchmarking framework, Fairness, Health financing, Fairness benchmark, Health financing indicators, چارچوب محک‌زنی عدالت, عدالت, تأمین مالی سلامت, معیار محک‌زنی عدالت, شاخص‌های مالی سلامت