عیسی نجفی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
سحر یوسفی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
زهرا رستمی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

داستان سیاوش دربردارندة بن‌‌مایه‌‌هایی از اسطوره‌های کهن است و به همین سبب سیاوش، شخصیتی اسطوره‌‌ای ـ آیینی به شمار می‌رود. برای بررسی جنبه‌‌های مختلف از داستان سیاوش، شناخت آیین‌‌های کهن بایسته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، سیاوش را در متون کهن و شاهنامه بررسی می‌کند. در این مقاله، برخلاف نظریه‌های پژوهشگران پیشین، چنین دریافت شد که سیاوش دربردارندة نشانه‌‌هایی از آیین میترائیسم است. این نشانه‌‌ها از اشتراک‌های آیین مهر و زوران نیستند؛ بلکه از بخش‌های متمایزکنندۀ آنهاست؛ نشانه‌‌هایی که همگی گرداگرد محور اعتقاد به عمل و خرد قرار دارد. جنبه‌‌هایی از دین بر نقش فرد دین‌دار در جایگاه صاحب خرد و اختیار تأکید دارد و آن جنبه‌ها نیز سیاوش را در انجام دین‌‌یاری و میهن‌‌یاری که وظیفه‌های اصلی صاحب فرّه است، به‌خوبی نشان می‌‌دهد؛ همچنین او را به سبب فرّه‌‌اش به آیین مهری مرتبط می‌‌‌کند. از‌این‌روی برخی از ویژگی‌‌های سیاوش و رخدادهای اسطوره‌‌ای در پیرامون او، در باورهایی مانند فرّه‌‌باوری، آزمون گذر از آتش، اسب و تشتر، باید در اسطوره‌های کهن جستجو شود؛ همچنین سرچشمۀ پیمان‌‌‌‌داری، راست‌‌گویی، کمان‌‌داری و کین‌‌خواهی او را باید در باورهای مهرپرستان کاوید.

سیاوش, مهر, فرّه‌‌مندی, پیمان‌‌داری, اوستا, شاهنامه