ملیحه سجده - دانشجوی دکتری دانشگاه
اعظم خوشصورت موفق - استادیار دانشگاه

یکی از مواردی که زن با اثبات آن در دادگاه میتواند طلاق بگیرد، عسر و حرج است. طبق ماده 1130 قانونمدنی ایران در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی میتواند به حاکم شرع مراجعهو تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می تواند زوج را اجبار بهطلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود. اما مسئله ای کهدر این میان مطرح شده و مبنای این پژوهش نیز واکاوی و بررسی آن است، اینکه اساساً در زندگی زناشوییکه امتداد نسل یکی از اهداف عقد نکاح است، چه اقداماتی در این خصوص از سوی زوج می تواند موجباتعسر و حرج زوجه را فراهم نماید تا زوجه نسبت به جاری شدن مشقت و سختی در زندگی اقدام به اقامهدعوا در مرجع صالح قضایی نماید. لذا این پژوهش به روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی – استنباطی انجامگردیده و این هدف آن بررسی ارکان و شرایط ارائه قاعده عسر و حرج به درخواست زوجه به منظور محرومشدن وی از حق مادر شدن است. یافته ها حاکی از آن است که مواد مختلف قانونی مدنی این مورد را پوششداده و نسبت به احقاق حق زوجه موارد متعددی را جهت رهاسازی از مشقت و محنت وی از زندگیزناشویی، پیش بینی کرده است.

زندگی زناشویی، عسر و حرج، مشقت، فرزندآوری، حقوق مدنی