پگاه امیری - کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه رازی
داود گوهری - استادیار، دانشگاه رازی

ماده 382 قانون مجازات اسلامی، برای اولیای دم حقِ قصاص راثابت می داند. حتی هنگامی که زن مسلمانی توسط مرد مسلمان به قتل رسیده باشد. باتوجه به آیات قرآن نفس دربرابر نفس میباشد، بنابراین هرگاه شخص محقون الدم به قتل رسد، حق قصاص برای اولیای دم وی جاری است. اما آنچه که بدان باید توجه داشت این می باشد درصورتی که مقتول زن مسلمان باشد، قبل از قصاص جانی باید تفاضل دیه را پرداخت نماید. و قانون مجازات اسلامی نیزمطابق فتوای مشهور فقها براساس همین نظر وضع گردیده است.گرچه حق قصاص برای اولیای دم محفوظ است، لکن درصورت اعسار اولیای دم، رویه قانونی دارای نواقصی است وبه این مهم توجه ننموده است. نظرات فقها پیرامون این مطلب متفاوت میباشد، گروهی قائل به جواز، و عده ای نیز قائل به عدم جواز پرداخت تفاضل دیه ازبیت المال میباشند. و در این میان باید نظری را در پیش گرفت و تغییراتی درماده قانونی اعمال کرد تا عمل به این ماده با اصل قاعده لاضرر در صورت اعسار اولیای دم سازگار باشد.

اعسار، اولیای دم، بیت المال، قصاص، دیه، تفاضل دیه.