زینت سادات رزم آرا - استادراهنماشورای سیاستگذاری حوزههای علمیه خواهران مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران معاونت پژوهش
سمیه اکبرزاده - شورای سیاستگذاری حوزههای علمیه خواهران مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران معاونت پژوهش

این نوشتار با موضوع »دیدگاه اسلام و فمینیسم پسامدرن در زمینه برابری زن و مرد« با هدف »شناخت این دو رویکرد در زمینه تساوی برابری زن و مرد« گردآوری شده است. در نظر گرفتن تفاوت یا عدم تفاوت جنسی در حقوق زنان، مهمترین اختلاف »مکتب اسلام« با »فمینیسم« است. روح این اختلاف که در مبانی وجود شناختی و معرفت شناختی هر دو مکتب آشکار میشود، ریشه در این امر دارد که مصلحت از جانب چه کسی تعیین گردد. اسلام این امر خطیر را از خداوند متعال طلب مینماید، اما فمینیسم پسامدرن بشـر را تعیین کننـده مصلحت خویش میدانـد. از ایـن رو، در اسـلام، عدالت از یـک واقعیـت نفسالامری برخوردار است و بر این اساس تساوی حقوقی چون مخالف با مقتضیات وجودی زن است، خشونت علیه زنان محسوب میشود، اما در فمینیسم پسامدرن که از متأخرترین گرایشهای فمینیسم است که تحت تأثیر آموزه های پست مدرن شکل گرفته است. جریان مذکور با تأکید بر اصل تفاوت انسانها و به ویژه تفاوتهای میان زنان و زنان و مردان، تردید در روایتهای کلان و مفروضات پیشینی مربوط به حقیقت و نفی مبانی معرفتشناختی و متافیزیکی هویت مدرنیستی، بر این باور است که نمیتوان زن را با قالب مشخصی تعریف نمود و یک ساختار فرهنگی ـ اجتماعی ثابت برای وی در نظر گرفت. بر این اساس نظرگاه اسلام، ورای وجود انسانها، حقیقت مطلقی به نام دین وجود دارد و انسان برای رسیدن به حق و حقوق واقعیاش، باید متوسل به شرع مقدس گردد؛ اما برطبق رویکرد فمینیست، حقیقتی ورای انسان نیست، بلکه این خود انسان است. ملاک تشخیص حقوق در اسلام وحی است اما در فمینیسم مبتنی بر تجربه گرایی است که دچار آزمون و خطا میشود. این نوشتار به شیوه توصیفی با استفاده از منابع مکتوب به روش فیش برداری این دو رویکرد را بررسی می-کند.

اسلام، فمینیسم، فمینیسم پسامدرن، برابری، زن و مرد، تساوی.