محسن سینجلی - دانشجوی دکتری، رشته فقه و حقوق، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
محمد محسنی دهکلانی - دانشیار گروه فقه و حقوق، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

از انتخاب موضوع »بررسی فقهی قاعده لایبطل و کاربرد آن در حقوق کیفری« هدف زیر مدنظر بوده است: تبیین موارد کاربردی قاعده لایبطل در فقه جزایی و حقوق کیفری؛ در زمینه تألیف قواعد فقه، فقیهان اهل سنت بر فقیهان امامیه پیشقدم بوده انداما ازنظر نگارش کتاب مستقل، باید گفت هرچند قواعدنگاران اهل سنت و شیعه کتب زیادی را در این زمینه تالیف نموده اند و تعداد قابل توجهی از قواعد فقهی را استخراج نموده اند، اما قواعد استخراج نشده فراوانی وجود دارند که به صورت پراکنده در لابه لای کتب فقهی، مورد بحث قرار گرفته اند. ازجمله این قواعد، قاعده »لایبطل دم امریء مسلم« می باشد که به صورت محدود و پراکنده در کتب و مقالات و به طور اجمالی مورد بررسی قرار گرفته است. نگارنده این مقاله حاضر ، به بررسی و کاربرد این قاعده در حقوق فعلی جمهوری اسلامی ایران نیز پرداخته است ،و در دو مبحث و چندین گفتار پیرامون جایگاهی که شخص قاتل فرار می کند و حکم او چه می باشد و کسی که مجنون است و مرتکب قتل شده است و جایی که قاتل مشخص نیست واحکام هریک از این موارد صحبت شده است،و همچنین در باب اشتباهات قاضی و مامورین حکومتی هم صحبت شده است.و به طورکلی جایگاه این قاعده مهم در حقوق و نظرات متفاوت فقها پیرامون کاربرد این قاعده بیان شده است.

لایبطل، بیت المال، خطای حاکم، فرار جانی، جنون جانی