تحلیل کاربرد قاعده فقهی لاضرر در عقود معین

قاعده لاضرر از مشهور ترین قواعد فقهی بوده که در بیشتر ابواب فقه به آن استناد می شود و به موجب این قاعده هر گونه ضرری از نظر شرع نفی و مردود است. این قاعده علاوه بر مستندات قرآنی و روایی، بنای عقلایی نیز دارد. بدین معنی که در زندگی مدنی، زیان رساندن به دیگران اولا امری ناپسند بوده و ثانیاً عامل زیان در مقابل زیان دیده مسئول پرداخت خسارت است و تمامی خسارات زیان دیده را باید بپردازد. در مقاله حاضر که به روش کتابخانه ای انجام گرفته ابتدا به تعریف و تبیین قاعده لاضرر پرداخته شده، آنگاه ادله و مستندات و ثمرات فقهی و حقوقی قواعد مذکور مطرح شده است سپس با مطرح نمودن مباحثی در زمینه لاضرر، تسبیب، تسلیط و اتلاف، تلاش شده کاربرد های مختلف این قواعد در قواعد عمومی عقود معوض و کاربرد و تحلیل آن ها در عقود معوض شناسایی شود تا از طریق شناسایی موارد کاربردی دامنه ی قلمرو و آثار این قواعد در عقد مطرح شده، مشخص گردد. نتیجه ی به دست آمده از این تحقیق بیانگر این مساله است که این قاعده از قاعده های بسیار مهم و کاربردی در حقوق است که ادله محکمی، همچون »لاضرر و لاضرارفی الاسلام« آن را تایید می کند و مهمترین اثر این قواعد در معاملات معوض بر اساس قاعده لاضرر جبران خسارت وارده می باشد.

Keywords:

قاعده لاضرر , عقود معوض , جبران خسارت , عقود معین