مریم حمیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، نجف آباد، ایران
زهرا فنایی - استادیار گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، نجف آباد، ایران

گره چینی یکی از رشته ها و هنرهای سنتی ایران است که به نقوش هندسی تکیه دارد و در دوران هنر اسلامی به اشکال گوناگون گره چینی آجر، چوب، کاشی و... در تزئینات مورد استفاده قرار گرفته است. در این رشته هنری، معمار با استفاده از اعداد و ارقام دست به خلق انواع گره می زند و ساختاری از نقوش هندسی را ایجاد می کند. نقوش هندسی در طول تاریخ به دلیل قابلیت های فنی و زیبایی بصری همواره مورد استفاده بوده است و آشنایی دانشمندان جهان اسلام با علم هندسه، زمینه ی انسجام بخشی به این نقوش را ایجاد کرد و آن را در خدمت هنرهای اسلامی قرار داد تا در طول زمان گره چینی تکامل یابد. از دوران سلجوقیان گره های ساده اولیه معمول شد و در دوره صفوی گره چینی به رشد کامل رسید و مورد استفاده وسیع قرار گرفت. این پژوهش با هدف شناخت گره چینی دوران سلجوقی و صفویه و مقایسه آن ها انجام شده است. بنابراین از میان بناهای عمومی، مساجد معروف این دوران انتخاب گردید تا با بررسی آثار گره چینی به کار رفته، یافته های نظری مطرح گردیده مورد ارزیابی قرار گیرد. در این مقاله مطالب ارائه شده از طریق روش تحلیلی توصیفی بر اساس مطالعات کتابخانه ای و برداشت میدانی انجام گرفته است و به مقایسه تطبیقی گره چینی بین دو دوره سلجوقیه و صفویه نمونه های موردی مسجد جامع زواره و مسجد جامع اصفهان پرداخته شده است.

گره چینی ، هندسه ، معماری، مسجد جامع زواره، مسجد جامع اصفهان