علی حسین شاه حسینی فارسی - کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، مدرس دانشگاه
سارا الوانی - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

نظام دادرسی کیفری بر مبنای دو رویکرد امنیت مدار و رفاه مدار پایه ریزی شده است.سیاست جنایی برای پاسخ دهی به پدیده ی مجرمانه، اصول و روشهایی را اتخاذ میکند که بر این اساس اهداف و دورنمای کلی آن مشخص میگردد. امروزه به دنبال نقض گسترده ی امنیت و آرامش روانی شهروندان در پی گسترش مقوله ی ارتکاب جرم، اهداف سیاست جنایی از مجرم مداری به سمت جرم محوری تغییر مسیر داده است و تضمین امنیت به دغدغه ی اصلی سیاست جنایی بدل گردیده، بهگونهای که اصول کلی مربوط به جرم انگاری،مسئولیت کیفری و اِعمال و تحمیل کیفرها دستخوش نوعی تفسیر و قرائت افتراقی قرار گرفته است. مظنون به فردی گفته میشود که رفتار و کردارش مشکوک و گفتار و اظهاراتش غیرمنطقی و غیرواقع، وضع ظاهرش غیرعادی و شک برانگیز و دچار نوعی حالت عصبی و هیجان و گاهی برافروخته و عرق کرده و زمانی رنگ باخته و مضطرب باشد.اولین و حساس ترین مرحله شکل گیری یک پرونده کیفری تحقیقات مقدماتی است. در مرحله تحقیقات مقدماتی دو حق با یکدیگر مواجه می شوند، یکی حق اجتماع و دیگری حقوق مظنون .از مهم ترین حقوق دفاعی مظنون که در قوانین اساسی و آیین دادرسی کیفری تصریح شده اند عبارت اند از حق تفهیم اتهام با ذکر دلایل، حق رسیدگی سریع، حق آگاه کردن خانواده مظنون، حق داشتن وکیل، حق تذکر به مواظبت در اظهارات و حق سکوت.حق سکوت مظنون و تفهیم آن. حقوق کیفری در سیر تحولاتی که داشته است، از مرحله جر م مداری، به مرحله مجر ممداری و سپس، بز هدید همداری در حرکت بوده است .در مرحله مجر ممداری، به حمایت از حقوق مظنونان در پرتو موازین دادرسی عادلانه و منصفانه تمرکز داشته و پس از تضمین نسبی این حقوق، وارد مرحله بزه دیده مداری گردیده است. نظام حمایتی آسیب شناسانه از حقوق دفاعی مظنون در بازداشت و پس از آن به این موضوع پرداخته و موارد مرتبط با این مسئله را مورد بررسی قرار می دهد.

مظنون، رویکرد آسیب شناسانه، حقوق دفاعی مظنون.