نرگس رحمانی بیدسکان - کارشناس ارشد الهیات- فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

در ایران تجارت الکترونیک درصد کمی از معاملات را به خود اختصاص داده است با این حال رتبه ایران در تجارت الکترونیک از بسیاری از کشورهای الکترونیک، پیشتر است و از سویی سالیانه اعتماد مردم به خرید اینترنتی افزایش مییابد. ترافیک در کلان شهرها، دسترسی آسان و ارزان به اینترنت از مهمترین عواملی است که در توسعه تجارت به شیوه الکترونیک در برابر شیوه های سنتی مؤثر است. مهمترین مزیت معاملات الکترونیک در سراسر دنیا سرعت انجام و آنی بودن انجام مبادله کالا در فضای مجازی است، اما بنابر اقتضائات خاص در عرصه تولید و نقدینگی، برخی از این معاملات به صورت نقد شکل نمیگیرند. با توجه به اینکه در فقه اسلامی معاملاتی که نقد نباشند تعبیر به کالی به کالی شده و اکثر فقها به طور اجمالی قائل به بطلان آن هستند اما تطبیق این فتوا و سرایت آن به معاملات غیر نقدی الکترونیک سوال مهمی است که نیاز به پژوهش دارد. اگرچه این تحقیق به دلیل فقر شدید منابع با مشکلات جدی همراه است که اهم این مشکلات در بخش مفهوم شناسی متمرکز است. در این تحقیق ضمن تنقیح موضوع این مسئله زمینه بازنگری در متون فقهی و بررسی آراء و نظریات فقها و ادله بطلان در زمینه مبادلات کالی به کالی فراهم شده است. بررسیهای انجام شده بیانگر تفاوت آراء فقها در زمینه مفهوم دقیق و مصادیق کالی به کالی است. همچنین به بررسی لزوم پایبندی به قواعد عام معامله پرداخته و میزان اثربخشی تغییر فضا و ابزار در میزان پایبندی به این قواعد مورد بررسی قرار میگیرد.

تجارت الکترونیک، بیع کالی به کالی