ابراهیم بهشتی نیا - مربی، ارتباط تصویری و کامپیوتر، موسسه آموزش عالی ارم شیراز، ایران.
کیمیا شاهین - دانشجوی کارشناسی ارتباط تصویری، موسسه آموزش عالی ارم شیراز، ایران
هانیه سامعی - دانشجوی کارشناسی ارتباط تصویری، موسسه آموزش عالی ارم شیراز، ایران

اسطرلاب وسیله ای است که در گذشته برای اندازه گیری، تعیین زمان، مکان و غیره در خدمت علم نجوم قرار داشت. در این مقاله ابتدا به سیر و تحول انواع سازه های بصری اسطرلاب به خصوص اسطرلاب های ایرانی پرداخته میشود و تلاش میشود تاثیر این سازه ها بر آثار هنرمندان نوگرای ایران که عموما جز افراد تشکیل دهنده مکتب سقاخانه هستند نشان داده شود.این مقاله با نگرشی علمی و انتخاب موردی آثار هنرمندان نوگرای معاصر ایران به کارکردهای اسطرلاب درشکل گیری هنر مدرن پرداخته و در این راستا تلاش دارد عناصر شناخته شده این سازه را یافت و در آثار هنرمندان مورد واکاوی قرار دهد چرا که شناخت این موضوع میتواند منجر به یک بازنمایی کاربردی درفضای گرافیک معاصر ایران گردد. فرضیه اصلی این مقاله بر پایه این موضوع که ساختار و نقوش اسطرلاب درشکل گیری آثار نوگرای هنرمدرن ایرانی موثر بوده، استوار است و به روش توصیفی تحلیلی، جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، براساس مبانی ارتباط تصویری برای رسیدن به اهداف اصلی مقاله گام برداشته و در نهایت با بررسی وجوه اشتراک و افتراق بین بصریت سازه اسطرلاب و آثار هنرمندان نوگرای ایران نتیجه چنین حاصل گردید که ساختار و نفوش اسطرلاب در آثار برخی از هنرمندان نوگرا مانند فرامز پیلارام، پرویز تناولی، رضا عابدینی و شراره جلالی به صورت مستقیم تاثیرگذار بوده اما در آثار هنرمندانی چون ناصر اویسی، مسعود عربشاهی ، ژازه طباطبایی، منصور قندریز و حسین زندهرودی به طور غیرمستقیم اثر خود را به جای گذاشته است.

اسطرلاب، هنرمندان نوگرای ایران، سازه بصری، حروف ابجد، طلسم