مرضیه فرهادخانی - استادیار مهندسی بهداشت محیط، مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، شهرکرد، ایران
مهناز نیک آیین - استاد مهندسی بهداشت محیط، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
قاسم یادگارفر - دانشیار آمار و اپیدمیولوژی، گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

کمبود آب یک مسئله مهم در اکثر کشورهای جهان است. امروزه آبیاری با فاضلاب تصفیه شده در حال تبدیل شدن به یک گزینه ضروری برای رفع مشکلات کمبود آب به ویژه در کشورهای خشک و نیمه خشک است. خطرات بالقوه سلامتی و اثرات زیست محیطی ناشی از کیفیت میکروبی پایین فاضلاب تصفیه شده به خوبی شناخته شده و برای کشورهای در حال توسعه یک چالش است. در این مطالعه 25 نمونه پساب خروجی از تصفیه خانه فاضلاب اصفهان جمع آوری و حضور لژیونلا در نمونه های پساب با استفاده از روش nested real time PCR پایش شد. همچنین با استفاده از مدل ارزیابی کمی خطر میکروبی، ریسک لژیونلا ناشی از کاربرد پساب ثانویه برای آبیاری زمین های کشاورزی به روش اسپری، برای کشاورزان تعیین شد. لژیونلا در 84% نمونه های پساب یافت شد. میانگین ریسک بیماری سالانه لژیونلا از 5-10×1/5 تا 8-10×7/7 بود که پایین تر از سطح رفرنس 10-(3)pppy پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت می باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از پساب ثانویه، ریسک بهداشتی قابل توجه مرتبط با لژیونلا برای کشاورزان ندارد. همچنین پساب ثانویه می تواند در نواحی نیمه خشک، به عنوان منبع جایگزین برای آبیاری در کشاورزی مورد استفاده قرار بگیرد.

آبیاری فاضلاب، لژیونلا، nested real-time PCR، ارزیابی کمی خطر میکروبی، کشاورزان