محمدرضا بختیاری - کارشناس ارشد راهوترابری، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
حمیدرضا بهنود - استادیار، گروه برنامه ریزی حملونقل، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
بابک میر بها - استادیار، گروه برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

اکثر بررسی­­ها و مدل‌های پیش­بینی ایمنی در راه‌های دوخطه برون­شهری در رابطه با مشخصات هندسی جاده ارائه‌شده است. در این مطالعه نقش کاربری‌ها در ریسک تصادفات و سطح ایمنی راه بررسی می‌شود. به‌ویژه در راه‌های دوخطه برون­شهری کشور با توجه به وجود کاربری­های ناهمگون و بدون برنامه، می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در رخداد تصادفات داشته باشد. در این مطالعه با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده­ها، 74 کیلومتر از محور دوخطه برون­شهری کرج-چالوس مورد بررسی قرار گرفته است. در هریک از این قطعات وضعیت کاربری­ها در قالب سه معیار چگالی کاربری­ها، چگالی دسترسی­ها و وضعیت خطرات ناشی از کاربری­ها، با استفاده از نقشه­ها و برداشت­های میدانی به‌دست‌آمده و به‌عنوان ورودی­های تکنیک تحلیل پوششی داده­ها در نظر گرفته‌شده است. ستانده­های مدل DEA فراوانی تصادفات مورد انتظار هستند که از ترکیب فراوانی تصادفات پیش‌بینی‌شده و فراوانی تصادفات مشاهده‌شده با استفاده از روش بیزین تجربی تخمین زده‌شده است. در این مطالعه کارآیی ایمنی قطعات مشخص‌شده و قطعاتی که دارای بالاترین کارآیی هستند به‌عنوان الگو برای هدف­گذاری قطعات دیگر معرفی‌شده‌اند. همچنین قطعاتی که دارای کمترین کارآیی هستند به‌عنوان قطعات بحرانی در اولویت اقدامات اصلاحی ایمنی قرارگرفته‌اند. بر این اساس قطعات 51، 54 و 70 دارای بیشترین کارآیی (بیشترین شاخص ایمنی تحت تاثیر کاربری‌ها) نسبت به قطعات دیگر و قطعات 8، 16، 40 و 41 دارای کمترین کارآیی هستند. در این مطالعه نتایج تکنیک تحلیل پوششی داده­ها نشان داد که معیار خطرات کناره ناشی از کاربری‌ها تأثیر بیشتری نسبت به چگالی دسترسی‌ها و چگالی کاربری‌ها در کاهش سطح ایمنی راه­های دوخطه برون­شهری دارند.مقدار تاثیرگذاری برای معیار خطرات کناره ناشی از کاربری برابر 0.75، معیار چگالی دسترسی برابر 0.15 و برای معیار چگالی کاربری برابر 0.1 است. همچنین در نهایت برای هر یک از معیارهای وضعیت کاربری قطعات مقادیر هدفی تعیین گردید که این مقادیر هدف در وضعیت بهتری نسبت به وضع موجود اند.

فراوانی تصادف مورد انتظار, راه‌های دوخطه برون‌شهری, کاربری‌های کناره راه, تحلیل پوششی داده‌ها