نقش دامداران در تخریب محیط زیست مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: دهستان باروق، شهرستان میاندوآب)

امروزه انسان به­واسطه فشار بر منابع محیطی و بهره­برداری غیراصولی و ناپایدار از آن موجب تشدید تخریب محیط­زیست می­شود که نه تنها مانع از تحقق توسعه­پایدار خواهد شد، بلکه آینده حیات را در زمین در معرض خطر نابودی قرار می­دهد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات فعالیت­های دامداران روستایی در تخریب محیط­زیست مناطق کوهستانی پیراشهری می­باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی و جهت جمع­آوری اطلاعات از مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی استفاده شده است. جامعه­آماری تحقیق نیز شامل خانوارهای روستایی دارای دامداری (دام سبک) در دهستان باروق میاندوآب که در ۱۵ کیلومتری شهر باروق قرار گرفته­اند، می­باشد. از میان روستاهای این دهستان تعداد ۲۰ روستا در بافر ۱۵ کیلومتری شهر باروق قرار گرفتند که طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای ۳۴۲۸ خانوار و ۱۱۵۷۵ نفر جمعیت بوده و براساس فرمول اصلاح شده کوکران تعداد ۲۷۲ خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون الفای کرونباخ ۷۰۳/۰ ارزیابی شد که قابلیت اعتماد بالای آن را نشان می­دهد. جهت تجزیه­و­تحلیل داده­ها و اطلاعات از آزمون­های همبستگی اسپیرمن، رگرسیون، تی­تک نمونه­ای و تحلیل محتوای تصاویر ماهواره­ای استفاده شده است. نتایج نشان داد، بین گسترش فعالیت­های دامداری بهره­برداران و تخریب محیط­زیست در ابعاد مختلف در سطح ۰۱/۰ درصد رابطه معناداری وجود دارد و فعالیت­های دامداران در شاخص­های تخریب منابع طبیعی با میزان بتای ۴۰۰/۰ و تخریب اراضی آبی، دیمی و باغات با بتای ۳۶۶/۰ بیشترین تاثیر را داشته است. چنانچه تحلیل­های فضایی با استفاده از تصاویر ماهواره لندست ۸ در طی دوره ۲۰۰۱ الی ۲۰۱۹ نیز تایید کننده همین امر است. همین­طور، از میان روستاهای کوهستانی پیرامون شهر باروق؛ از نظر میزان تخریب محیط­زیست روستای گل­سلیمان­آباد با میانگین رتبه­ای ۵۰/۱۹۷ در رتبه اول و روستای چالخماز با میانگین رتبه­ای ۹۴/۱۸۳ نیز در رتبه دوم بالاترین تخریب قرار دارد.

Keywords:

Destruction , Environment , Livestock , Baruq. , تخریب , محیط زیست , مناطق کوهستانی , دامداری , باروق