تحلیل سازوکارهای سرریز محلی دانش و بررسی پویایی آنها از منظر جغرافیای اقتصادی تکاملی (مورد مطالعه: خوشه تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان)

در مطالعات جغرافیای اقتصادی تکاملی و نوآوری، سرریز محلی دانش بهعنوان پدیده ای منطقه ­ای مفهوم ­سازی شده است، اما سازوکارهایی که دانش از طریق آنها در بین بنگاه­های منطقه منتقل می­شود، کمتر مورد­توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی پویایی و ویژگی های ساختاری شبکه های چندگانه­ سرریزهای دانشی بین بنگاه­ها در خوشه صنعتی مورد­مطالعه است. در این پژوهش رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی توصیفی برای مصورسازی و بررسی ساختار تعاملات در سه شبکه دانشی مجزا اما مکمل، درون خوشه صنعتی تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان مورد­استفاده قرار گرفته ­است. به علت وجود داده های اندک درخصوص فعالیت­های نوآورانه بنگاه­ها و همچنین تعاملات دانشی آنها، داده های مورد­نیاز پژوهش توسط مصاحبه و همچنین با­استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده ­است و درادامه با­ استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی، بررسی ویژگی­های ساختاری تعاملات در سه شبکه دانشی منطقه در دستور­کار قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می ­دهد که همجواری جغرافیایی و اجتماعی بنگاه­های درون منطقه سبب شکل گیری تعاملات دانشی مختلف بین بنگاه­ها شده است. همچنین از­میان سازوکار­های پایش و رصد، جابجایی نیروی کار و همکاری­، شبکه تعاملات همکارانه بیشترین تراکم را در سطح خوشه دارا میباشد. برایناساس شبکه همکاری­ به علت تراکم بالاتر و تعداد اندک بنگاه­های منزوی از بیشترین ظرفیت برای نقشآفرینی در جایگاه مسیر سرریز دانش برخوردار میباشد.

Keywords:

سازوکارهای سرریزهای محلی دانش , شبکه های دانشی , همجواری , تحلیل شبکه های اجتماعی توصیفی