سمیه آقابابایی - استادیار، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

تمامی آفرینشهای هنری و ادبی انسان در هر دورهای در ارتباط و پیوند با یکدیگر قرار میگیرند به گونهای که با تحلیل مقایسهای میان آفرینشهای هنری و ادبی انسان در یک دوره میتوان به مولفههای سبکی مشابهی دست یافت. بررسی عملکرد دو فرآیند انتخاب و ترکیب روی محور جانشینی و محور همنشینی ابزاری است که امکان بررسی مقایسهای سبک تمامی متون هنری و ادبی را برای سبکپژوه فراهم میکند. در این مقاله نحوه انتخاب و ترکیب نشانهها روی «محور جانشینی» و «محور همنشینی» در شعر «صائب تبریزی» در کنار مینیاتورهای «کمالالدین بهزاد» مورد بررسی قرار میگیرد تا شیوه زیباییآفرینی این شاعر و این هنرمند بررسی و ویژگیهای سبکی مشترک آنها استخراج شود. نتایج حاصل از این بررسی، بیانگر عملکرد موازی دو فرآیند انتخاب و ترکیب در بسامدی نزدیک به هم است که کاربرد این دو فرآیند در کنار یکدیگر منجر به ایجاد پیچیدگیهایی در شعر صائب و مینیاتورهای بهزاد شده است.

فرآیند انتخاب, فرآیند ترکیب, قطب استعاری, قطب مجازی, صائب تبریزی, کمالالدین بهزاد