تبیین کیفیت مناظر صوتی سراهای بازار تبریز بر اساس ارزیابیهای عینی و ذهنی

منظر صوتی شاخهای جدید از مطالعات شهری است که در کنار کمیات صوت، به کیفیت صدای شنیدهشده نیز میپردازد. منظر صوتی مفهومی ذهنی و ادراکی است و از همین رو شاخصههای متعددی در کیفیت آن دخیل هستند که بهطور کلی به دو دسته مولفههای عینی و ذهنی تقسیم میشوند. تراز فشار صوت مهمترین مولفه عینی است و در ارتباط مستقیم با بلندی ادارکی صدا و آسایش صوتی در ارتباط قرار میگیرد. پژوهش حاضر در پی آن است که مشخص کند مقادیر تراز فشار صوت و همچنین مدتزمان مواجهه با صدای بازار در سراهای بازار تبریز به چه صورتی در مطلوبیت ادراکی مناظر صوتی آن فضاها اثرگذار هستند. مقادیر تراز فشار صوت در سه سرای حاج حسینقلی قدیم و میانی و میرزامحمد اندازهگیری شده و کیفیت ادارکی افراد حاضر در این فضاها از مناظر صوتی آنها ارزیابی شده است. با تحلیل همبستگی و تطبیق یافتههای تحقیق با علوم بالادست، نحوه اثرگذاری اندازه تراز فشار صوت، مدت و علت حضور در بازار در کیفیت ذهنی منظر صوتی مشخص شده است. نتایج حاکی از آن هستند که هر سه سرای مورد مطالعه بهلحاظ عینی جز فضاهای آرام و آسوده هستند. اما هرچه مدتزمان مواجهه با صدای بازار بیشتر میگردد، از میزان آسایش صوتی و مطلوبیت منظر صوتی کاسته میشود. حفرههای معماری و مصالح جداره سراها سبب میشود مقادیر تراز فشار صوت پایین باشد. اما صداهای ناخواسته که بروز ناگهانی و شدت صدای نسبتا بالا دارند، باعث اخلال در آرامش صوتی شده و اثر سو در کیفیت منظر صوتی دارند. لذا ضروری است در مطالعه مناظر صوتی فضاهای آرام شهری، به مولفهای تحت عنوان وضوح صدای شهری نیز توجه شود. این مسئله در خصوص افرادی که مدتزمان طولانیتری در مواجهه با یک منظر صوتی خاص قرار دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

Keywords:

urban soundscape , sound pressure level (SPL) , sonic comfort , urban sound clarity , sarâ , Tabriz Bazaar , منظر صوتی شهری , تراز فشار صوت , آسایش صوتی , وضوح صدای شهری , سرا , بازار تبریز