هلن انگلیش - دکتری موسیقی، دانشگاه نیوکاسل، نیوکاسل، استرالیا
حسن خیاطی - کارشناسی ارشد گروه جامعه شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

یکی از گفتمان­های مهم در میدان موسیقی ایرانی از دوره­ی مشروطه به بعد بر محوریت دوگانگی بین سنت و مدرنیته قرار گرفته است. این دوگانگی وقتی ظهور یافت که موسیقی ایرانی در دوره­ی مشروطه با چالش­هایی ملهم از غرب روبرو شد. این گفتمان و کشمکش­های آن ناشی از کنش­های کنش­گران میدان موسیقی ایرانی بود، کنش­گرانی که هر کدام تاحدی واجد سرمایه­ی جدید و یا سرمایه­ی سنتی بودند. با این­که صورت نهایی این گفتمان بیش­تر در دهه­ی ۱۳۴۰ در میدان روشنفکری مفصل­بندی شد، شروع شکل­گیری آن را می­توان تا دهه­ی ۱۲۹۰ پی گرفت، یعنی زمانی که میدان موسیقی تازه داشت شکل می­گرفت. هدف این مقاله آن است که با تمرکز بر جدال میان وزیری و عارف، دو چهره­ی اصلی میدان موسیقی ایرانی، پیدایش این گفتمان را در حوزه­ی موسیقی ایرانی در دهه­ی ۱۲۹۰ بررسی کند. چارچوب مفهومی این پژوهش از نظریه­ی میدان پیر بوردیو است. برای انجام­دادن این پژوهش از روش مطالعه­ی موردی بهره گرفته شده و داده­های مورد نیاز از نوشته­های کنش­گران میدان در روزنامه­ها، مجلات، کتاب­ها و سرگذشت­نامه­ها گردآوری شده است. نتیجه­ی پژوهش حاضر نشان می­دهد که آن­چه به اصطلاح دوگانگی بین سنت و مدرنیته خوانده می­شود در سال­های شکل­گیری میدان موسیقی ایرانی وجود نداشته است، بلکه در نسل­های بعدی به­خاطر موقعیت میدان­های سیاسی و روشنفکری در دهه­ی ۱۳۴۰ برساخت پیدا کرده است.

دوگانگی , نظریه میدان , موسیقی ایرانی , موسیقی سنتی