نادر دبستانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زمین شناسی دانشگاه دامغان
علی اکبر حسن نژآد - استادیار گروه زمین شناسی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان
محمود معماریانی - دانشیار رئیس پژوهشکده اکتشاف وتولید پژوهشگاه صنعت نفت ایران
حسین مصدق - استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه دامغان

مطالعه حاضر در دو منطقه لب نسار و تویه رودبار واقع در شمال و شمال غرب دامغان (البرز شرقی)، بر روی 28 نمونه سطح الارضی به وسیله دستگاه پیرولیز راک-اول Rock-Eval 2) نشان می دهد که سازند مبارک در دو برش مذکور به ویژه در منطقه تویه رودبار با داشتن مقادیر نسبتاَ بالای کل کربن آلی و درجه حرارت حداکثر، دارای پتانسیل هیدروکربن زایی بوده و از مرحله دیاژنز گذر نموده اند. دیاگرام ون کرولن ترسیم شده برای نمونه های مورد مطالعه نشان دهنده این مهم است که سازند مبارک در مناطق مورد پژوهش دارای کروژن نوعIII و به صورت خیلی محدودتر کروژن نوع II/III می باشند. نکته مهم آن که سازند مبارک در منطقه تویه رودبار با داشتن درجه حرارت حداکثر Tmax بالاتر از 487 درجه سانتیگراد نه تنها ازپنجره نفتی عبور نموده بلکه به مرحله تولید گاز مرطوب نیز رسیده است. در حالی که این سازند در منطقه لب نسار در اوایل پنجره نفت زایی قرار دارد (اواخر دیاژنز-اوایل کاتاژنز). این بررسی ها نشان می دهد که مواد آلی سازند مبارک به طرف شرق البرز مرکزی از کیفیت کمتری برخوردار بوده و از لحاط پتانسیل هیدروکربور زایی در مراحل پیشرفته تری از بلوغ قرار دارند. با این مفهوم که در منطقه تویه رودبار اکثر نمونه ها در مرحله بلوغ زیاد قرار دارند در حالی که نمونه های منطقه لب نسار شرایط بلوغ کم را نشان می دهند.

نمونه سطح الارضی، دستگاه پیرولیز راک – اول 2، پتانسیل هیدروکربن زایی، پنجره نفتی