عباسعلی رضایی - کارشناس ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه

در مباحث اقتصاد بخش عمومی ارتباط میان درآمد و مخارج دولت بهویژه برای کشور ایران که از وجود کسری بودجه رنج می برد، یکی از موضوعات مهم و کلیدی محسوب میشود. به لحاظ نظری در مورد نوع این ارتباط چهار نحله فکری وجود دارد. هدف اصلی این مقاله بررسی ارتباط بلندمدت و کوتاهمدت میان درآمد و مخارج دولت در ایران طی دوره زمانی ۱۳۸۹-۱۳۵۷ با استفاده از تحلیلهای شکست ساختاری است. از آنجا که در طول دوره بررسی اقتصاد ایران با چندین شکست ساختاری و تغییر رژیم روبهرو بوده است، بنابراین در ابتدا مانایی متغیرهای الگو با استفاده از آزمونهای ریشه واحد زیوت اندریوز و لی استرازیچکی مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج حاصل از آزمونهای ریشه واحد زیوت اندریوز و لی استرازیچکی نشان میدهد که تمامی متغیرها الگو در سطح نامانا اما تفاضل مرتبه اول درآمد و مخارج دولت مانا میباشند. سپس با استفاده از آزمونهای همانباشتگی سایکنن لوتکیپل و گریگوری هانسن و روش خودرگرسیون برداری با وقفه گسترده ارتباط بلندمدت میان متغیرهای الگو بررسی میشود. نتایج حاصل از این آزمونها موید وجود ارتباط بلندمدت مثبت و علی یکسویه از سمت درآمدهای دولتی به مخارج دولت در ایران است. نتایج حاصل از این پژوهش با نظریه فریدمن (۱۹۷۸) که معتقد بهوجود رابطه علی مثبت از سمت درآمدهای دولت به مخارج دولت میباشد، منطبق است.

شکست ساختاری, آزمون علیت تودا ـ یاماموتو, تحلیل همانباشتگی, اقتصاد ایران