سید بابک ابراهیمی - استادیار دانشکده صنایع، دانشگاه خواجه نصیرالدین
جواد جهانگیرزاده - استادیار دانشکده جامعهشناسی دانشگاه ارومیه
حمید کتابیان - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع صنایع، دانشکده

در کشورهای در حال توسعه عمدتا اقتصاد دولتی رایج است و بخش زیادی از اقتصاد و سازمانها تحت اداره دولت مرکزی هستند. این عامل باعث تمرکز اقتصادی میشود که از عمده نتایج منفی آن میتوان به گردش و توزیع نابرابر ثروت در جامعه اشاره کرد، پس در این جوامع احتمال بهوجود آمدن فشار اقتصادی و محرومیت اجتماعی که منشا فساد است، بیشتر میشود. به همین دلیل توجه به شاخصهای مالی، کنترلی و نظارتی ضرورتی انکارناپذیر است و باید متناسب با رشد و گسترش اقتصاد، شاخصهای نظارتی را تغییر داد و بهبود بخشید تا بتوان با تقلب مالی که یکی از اجزای ضربه زننده به اقتصاد است به بهترین شکل مواجه شد. در این میان شناسایی و اولویتبندی پارامترهای زمینهساز تقلب مالی از اهمیت ویژهای برخوردار است. این مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه‏ای و مصاحبه با خبرگان، پارامترهای موثر بر تقلب مالی در کشور را شناسایی کرده و با استفاده از دادههای جمع‏آوری شده از ۳۸۸ پرسشنامه و بهکارگیری تاپسیس فازی به اولویت‏بندی این پارامترها میپردازد. براساس نتایج حاصله، عدم استقلال واقعی بانک مرکزی، نبود سیستم نظارتی کارآمد و شفاف در دستگاه نظارتی و بازرسی مالی و چندین عامل دیگر بهعنوان عوامل اصلی شناسایی شده و پیشنهادها و راهکارهایی برای پیشگیری از تقلب مالی ارائه شده است.

استقلال بانک مرکزی, تقلب مالی, تاپسیس فازی, شفافیت اطلاعاتی