سعید متصدی زرندی - گروه بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، ایران
رسول نصیری - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

زمینه و هدف: شهر تهران به عنوان بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر کشور به مشکلات عدیده ای برخورد کرده که آلودگی هوا از معمولترین آن ها است. طی سال های اخیر آلاینده PM۲.۵ مسبب اکثر روزهای ناسالم از نظر آلودگی هوا در تهران بوده است؛ به همین منظور مطالعه حاضر با هدف تحلیل فضایی- زمانی آلاینده ی PM۲.۵ در کلانشهر تهران طی سال های ۱۳۹۵-۱۳۹۲ با استفاده از GIS انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه از روش های درون یابی معکوس فاصله (Inverse Distance Weighting) و لکه های های داغ (Hot Spot) جهت پیش بینی و پهنه بندی غلظت آلاینده ی PM۲.۵ طی چهار سال متوالی (۱۳۹۲-۱۳۹۵) استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز لکه های داغ و آماره ی گتیس- ارد جی (Getis-Ord-Gi) نشان داد که نواحی جنوب و جنوب غرب با سطح اطمینان بالای ۹۰ درصد و غلظت بیش از μg/m۳ ۵۰ آلوده ترین نواحی می باشند و به مقدار کمتری نواحی غرب و مرکز در رتبه بعدی قرار دارند؛ همچنین غلظت آلاینده PM۲.۵ از شمال به جنوب و از شرق به غرب روند افزایشی را نشان می دهد. نتیجه گیری: مناطق جنوبی، جنوب غرب، غرب و مرکز از آلوده ترین مناطق به حساب می آیند؛ با این حال، مطالعه حاضر فقط پهنه بندی غلظت آلاینده PM۲.۵ را نشان داده و به شناسایی عوامل گوناگون و سهم هر کدام از آن ها در تولید این آلاینده نپرداخته است؛ و لازم است مطالعاتی با هدف شناسایی منابع و سهم آن ها به منظور کنترل و کاهش غلظت PM۲.۵ در سطح کلانشهر تهران انجام شود.

ذرات معلق, درون یابی معکوس فاصله (IDW), آماره ی گتیس- ارد جی (Getis-Ord-Gi), نقاط داغ (HotSpots)