فاطمه آگهی - دانشآموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
رحیمه شمشیری - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران (نویسنده مسئول).

«ذنب» از واژگان کلیدی حوزه معنایی مفاهیم گناه در قرآن کریم است که در مواردی به پیامبران الهی از جمله پیامبر اسلام(ص) نیز نسبت داده شده است. از دیرباز میان عالمان مسلمان، درباره نسبت ذنب و استغفار به پیامبر اکرم (ص) و چگونگی آن ابهام وجود داشته است و علیرغم تلاشهای متعدد، هنوز معنای دقیقی درباره آن ارائه نشده است. این مقاله در صدد تبیین معنای ذنب پیامبر اکرم(ص) با روش معناشناسی ساختاری و بررسی روابط همنشینی و جانشینی ذنب در آیات است و بدین طریق کوشیده است تا نخستین گام پژوهش درتاریخ انگاره مفهوم ذنب پیامبر اکرم (ص) که همانا در قرآن کریم است را بردارد. این پژوهش نشان می دهد، مفهوم ذنب در قرآن، هرگونه بی توجهی به عهد و پیمان با مافوق است. ذنب منتسب به پیامبر اکرم (ص) نیز مرتبط با عهد و میثاق الهی با ایشان در زمینه رسالت و وظایف مربوط به آن است و غالبا به مواردی همچون استعجال در تحقق وعدههای الهی در رسیدن فتح و نصرت الهی و عذاب کافران اشاره دارد.

؛ پیامبر اکرم (ص) ؛ ذنب ؛ خطیئه ؛ گناه ؛ عهد و میثاق ؛ معناشناسی ساختاری ؛, ؛ روابط همنشینی و جانشینی