عالیه کیانی طلایی - دانشجوی Ph.D طب ایرانی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران.
مرضیه قرائتی - استادیار گروه طب ایرانی، واحد توسعه تحقیقات بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران.
شکوه سادات حامدی - استادیار گروه داروسازی ایرانی، دانشکده طب ایرانی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
فریده اخلاقی - استاد گروه زنان و مامایی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
ناصر بهنامپور - دانشیار گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران.
زهره فیضآبادی - دکترای تخصصی طب ایرانی، دانشکده طب ایرانی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: یکی از شکایتهای دوران یائسگی، مشکلات جنسی و درد حین مقاربت است. بر اساس طب ایرانی، گیاه ختمی دارای اثر رطوبتبخشی و نرمکنندگی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثر فرآورده گیاهی ختمی بر عملکرد جنسی زنان یائسه انجام شد. روشکار: این مطالعه کارآزمایی بالینی دوسوکور در سال ۱۳۹۸ بر روی ۶۰ زن یائسه مراجعهکننده به بیمارستان امالبنین (س) مشهد و دارای اختلال عملکرد جنسی انجام شد. افراد بهطور تصادفی در دو گروه ۳۰ نفره درمان و دارونما تقسیم شدند. شیاف واژینال ختمی ۵% یا دارونما بهمدت ۲ هفته هر شب و سپس ۶ هفته شب در میان تجویز شد. پرسشنامه فعالیت جنسی زنان (FSFI) در ابتدا و انتهای مداخله تکمیل شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS (نسخه ۱۸) و آزمون تی مستقل، منویتنی، کای دو و ویلکاکسون انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنیدار در نظر گرفته شد. یافته­ها: میانگین امتیاز تمامی حیطههای عملکرد جنسی پس از ۸ هفته مداخله در گروه درمان افزایش پیدا کرد که این تغییرات نسبت به دارونما بهطور معنیداری بالاتر بود. میانگین نمره کل پرسشنامه قبل از مداخله در گروه درمان از ۲۵/۵±۴۵/۱۷ به ۰۱/۴±۲۱/۲۶ (۰۰۰۱/۰=p) و در گروه دارونما از ۶۵/۵±۹۳/۲۱ به ۰۶/۵±۸۹/۲۳ رسید (۰۰۱/۰=p). نتیجه­گیری: فرآورده گیاهی ختمی اثر مفیدی بر میزان عملکرد جنسی زنان یائسه دارد، لذا می‏تواند بهعنوان درمان جایگزین پیشنهاد گردد.

اختلال عملکرد جنسی, ختمی, داروی گیاهی, طب ایرانی, یائسگی