فضلاله نوذری - استادیار علوم دفاعی راهبردی دانشگاه جامع امام حسین(علیهالسلام)

تدوین راهبرد دفاعی مطلوب برای یک کشور در هر حوزهای مستلزم شناخت عوامل موثر ژئوپلیتیکی آن حوزه و توجه به تاثیر این عوامل در راهبرد دفاعی کشور و نهایتا تاثیر آن بر روابط با سایر کشورها در نظام بینالملل میباشد. حوزهی دریای عمان و کشورهای پیرامونی آن مشتمل بر ایران، پاکستان، عمان و امارات متحده عربی که به عنوان بخشی از حوزهی ژئواستراتژیک اقیانوس هند محسوب میشود، یک محیط نسبتا ناشناخته و مغفول در ابعاد مختلف از جمله عوامل ژئوپلیتیک طبیعی و انسانی مرتبط با مسائل دفاعی است. لذا در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا با بهرهگیری از روشتحقیق علمی توصیفی، تحلیلی و به صورت کاربردی پس از انجام مطالعات نظری و محیط شناسی کشورهای حوزه ی دریای عمان، عوامل ژئوپلیتیک طبیعی و انسانی موثر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران شناسایی و در ادامه ضمن مشاوره با برخی از افراد خبره مرتبط با موضوع و اخذ نظر آنان، پرسشنامهای در قالب ۲۵ سئوال بسته و یک سئوال باز تنظیم و طراحی گردید، سپس پرسشنامه تحقیق در بین افراد خبره و صاحب نظر جامعه نمونه آماری که ۳۴ نفر برآورد گردیده بود به صورت تمام شمار توزیع و پس از جمع آوری و اخذ نظر آنان با استفاده از روشهای کمی آماری، اقدام به تجزیه و تحلیل داده ها و نهایتا نسبت به جمعبندی و ارزیابی سئوال تحقیق پرداخته شده است. در نتیجهگیری و در پاسخ به سئوال تحقیق، موثرترین عوامل ژئوپلیتیک طبیعی و انسانی کشورهای حوزه ی دریای عمان که در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران تاثیر دارند، بر حسب اولویت میانگین و وزن آن ها در قالب ۲۰ عامل موثر ژئوپلیتیک طبیعی و انسانی تعیین گردیده اند.

ژئوپلیتیک, عوامل ژئوپلیتیک طبیعی و انسانی, راهبرد دفاعی, حوزه دریای عمان