مهدی باقری هشی - دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه تهران
خدایار ابیلی - استاد مدیریت آموزش عالی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
جواد پورکریمی - استادیار مدیریت آموزشی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
فاطمه نارنجی ثانی - استادیار مدیریت آموزشی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

رویکرد ناب، یک سیستم مبتنی بر احترام به افراد و بهبود مستمر فرآیندها است که از طریق روش علمی برای تمامی ذی­نفعان ضمن حذف اتلاف­های ­کاری، نوسانات و امور غیرعقلانی، ارزش­آفرینی می­نماید. هدف اصلی این پژوهش ارائه مدل مفهومی برای بازمهندسی فرآیندهای آموزشی دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی بر اساس الزامات سازمان ناب است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی انجامشده است. به همین منظور تعداد ۱۸ نفر از خبرگان و متخصصین دانشگاهی و اجرایی مطلع نسبت به بازمهندسی فرآیندهای آموزشی در دانشگاه و رویکرد ناب بهصورت هدفمند و با راهبرد نمونه­گیری نظری انتخاب و بهصورت نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده­ها از تکنیک تحلیل مضمون (تم) استفاده شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، از بررسی توسط اعضا و روش چندسویه­نگری منابع داده­ها و برای محاسبه پایایی کدگذاری­های انجامشده، از روش­های پایایی باز آزمون و پایایی توافق درون موضوعی استفاده گردید. پس از پیاده­سازی محتوای مصاحبه­ها و تحلیل مقدماتی آن­ها، مفاهیم اولیه شناسایی و بهمنظور دستیابی به مقوله­های اصلی کدهای مشابه در طبقه­هایی خاص قرار گرفتند. درنهایت برای هر یک از طبقات عنوانی که دربرگیرنده کل کدهای آن طبقه باشد، انتخاب گردید. درنتیجه این مطالعه، تعداد هفت (۷) فرآیند اصلی و تعداد چهلوسه (۴۳) زیرفرآیند آموزشی در دانشگاه با تعیین اولویت برای بازمهندسی با رویکرد سازمانی ناب مورد شناسایی قرار گرفت. به اعتقاد خبرگان، بازمهندسی فرآیندها و زیرفرآیندهای آموزشی شناساییشده مبتنی بر رویکرد سازمانی ناب موجب ارتقا کیفیت ستانده­های دانشگاه از طریق بهبود مستمر فرآیندها و رضایت ذی­نفعان دانشگاه می­شود.

بازمهندسی, فرآیند, فرآیندهای آموزشی دانشگاه, کسبوکار, رویکرد ناب