حجت خدایی فام - استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
علیرضا آرش پور - استادیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان

تعهد رفتار ملی، یکی از مهم­ترین اصول موافقتنامههای مختلف سازمان جهانی تجارت، ازجمله موافقتنامه گات است. با وجود این، پیچیدگیهای انعقاد موافقتنامههای بینالمللی باعث شده است تا این تعهد در ماده ۳ گات بهصورت کلی تدوین شود. فقدان تعریف و توضیح اصطلاحات و مفاهیمی مانند «کالای مشابه» و «کالای مستقیما رقیب یا قابل جانشینی» در کنار تنوع موضوعات اشاره­شده در بندهای مختلف، به ابهام و کلی­بودن این ماده افزوده است. این در حالی است که اجرای عملی این تعهد نیازمند مقررات صریح، روشن و کامل است. لذا در اجرای تعهد رفتار ملی گات، توضیح و تفسیر ماده ۳ گات اهمیت اساسی دارد. اگرچه مقام صالح برای تفسیر مقررات سازمان جهانی تجارت، رکن دیگری است، نمیتوان نقش بیبدیل رکن حل اختلاف را در پرتوافکنی به این مقررات ازجمله ماده ۳ گات و رفع ابهام از آنها نادیده گرفت. این نوشتار بر آن است تا با توجه به آرای مختلف رکن حل اختلاف، رفتار ملی مندرج در ماده ۳ گات را توضیح داده و تفاسیر صورت­گرفته را بهصورت منسجم ارائه کند. رویه عملی این رکن نیز نشان از اهمیت توضیحات و تفاسیر ارئه­شده در اعمال صحیح تعهد رفتار ملی گات دارد.

رفتار ملی, گات, مالیات, تبعیض, تفسیر