مهدی ناظمیاردکانی - دانشیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)

شناخت و رعایت رویکرد دفاعی در هدفگذاریها، سیاستگذاریها و برنامهریزیهای کلان عموم کشورها بهویژه کشوری مانند ج.ا.ایران با موقعیت خاص فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی، حیاتی است. چنین رویکردی میتواند نظام جمهوری اسلامی را به قدرت بازدارندگی و توان دفاعی لازم در برابر قدرتهای معاند برساند. توان دفاعی کشور از بعد نیروی انسانی، تابعی از تولید توان دفاعی نظامیان، بسیجیان و غیرنظامیان است. در این تحقیق تلاش شده سهم تاثیر هر کدام از این نیروها و همچنین سهم تاثیر هر یک از عوامل هفتگانه جمعیت (تعداد)، سن، دانش، دسترسی به امکانات، امید به زندگی، روحیه دفاعی و مهارت نظامی در تولید توان دفاعی هر یک از نیروهای سهگانه را  مشخص سازد. ابزار گردآوری اطلاعات با بهرهگیری از الگوی تصمیمگیری سلسلهمراتبی (AHP) به صورت پرسشنامه بسته تهیه شد. با روش پیمایشی سهم تاثیر ابعاد و عوامل موثر، براساس نظرات ۴۴ نفر از مدیران و خبرگان راهبردی نظامی- دفاعی کشور بهدست آمد و در نهایت، الگوی برآورد در قالب معادله رابطه عوامل موثر با توان دفاعی توسعه داده شده است. روحیه دفاعی با سهم تاثیر بالا، عامل موثر مشترک در توان دفاعی همه نیروها، عامل بعد به ترتیب در نظامیان، مهارت نظامی و در نیروهای بسیج، سطح تحصیلات و در غیرنظامیان امید به زندگی مشخص گردید.

قدرت ملی, توسعه انسانی, توان دفاعی, توان نظامی, روحیه دفاعی