ارزیابی آسیبپذیری بافتهای شهری در برابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: منطقه ۲ شهر تهران)

زلزله بهعنوان پدیده­ای طبیعی، زمانی مخاطره آمیز و بحران آفرین است که جامعه نسبت به آن آسیب­پذیر بوده و آمادگی لازم برای رویارویی آن را نداشته باشد. تجربه زلزله­های روی داده در کشور نشان داد که آمادگی لازم برای رویارویی با این پدیده طبیعی در کشور وجود ندارد و ادامه این روند می­تواند خسارت­های جبران ناپذیری بر پیکره جامعه وارد کند. به ویژه اگر زلزله احتمالی در یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور مانند تهران رخ دهد. از طرف دیگر اگر جلوگیری از وقوع زلزله امکان­پذیر نیست، ولی کاهش آسیب­های ناشی از آن امکان پذیر است و چیزی که بیش از همه اهمیت دارد، نجات جان انسان­ها در برابر این رخداد طبیعی است. بهطور خلاصه می­توان گفت : آسیبپذیری بالای شهر تهران به ویژه منطقه ۲ از زلزله احتمالی و ضرورت حفظ ایمنی و امنیت شهروندان بهعنوان یکی از مهم­ترین اهداف برنامه­ریزی شهری، از ضرورت­های انجام این طرح می­باشد. در این پژوهش، ابتدا چارچوب نظری تحقیق از طریق جمع­آوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه­ای و الکترونیکی و مقالات صورت پذیرفت. در ادامه بهمنظور بررسی میزان آسیب­پذیری بافت­های شهری در برابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل، بر اساس نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش­های قبلی، ابعاد و معیارهای پیشنهادی مشخص گردید. سپس مقایسات زوجی شاخص­ها به کمک ۱۵ نفر از اعضای هیئت علمی و کارشناسان متخصص که در حوزه برنامه­ریزی محیطزیست، برنامه­ریزی شهری، برنامه­ریزی روستایی و شهرسازی تخصص داشته­اند، صورت پذیرفته است. مبنای ارزش­گذاری آنها بر اساس تجربیات و مطالعات آنها میباشد. پس از انجام مقایسات زوجی، نقشه­های عوامل موثر در میزان آسیب­پذیری بافت­های شهری منطقه در محیط  Idrisiاستانداردسازی شده و در محیط GIS، وزن هر کدام از این معیارهای موثر در میزان آسیب­پذیری بافت­ها در لایه­ها تاثیر داده شده و نقشه­ها ترکیب شدند تا میزان آسیب­پذیری بافت­های شهری در برابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل منطقه، مشخص گردد.

Keywords:

آسیبپذیری , بافتهای شهری , زلزله , پدافند غیرعامل