الیاس مودت - استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، ایران
مجتبی لرزنگنه - کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، ایران

اگر فضا عنصری مهم در ایجاد رویدادهای اجتماعی در بستر شهر قلمداد شود پس نوع کنارهم قرارگیری فضاها با یکدیگر و خوانش آن میتواند درک بهتری از ساختار فضایی یک محدوده اعم از شهر، محله، واحد همسایگی و امثال آن به ما ارائه دهد. الگوهای اتصال فضاها با یکدیگر، انسجام فضایی حاصل از آنها و میزان عمیق بودنشان همگی در یک کلیت به ما حق انتخاب برای عبور از یک فضا را می­دهد و نیز  به ما یادآور می­شود که شبکه معابر جزئی از زیرساخت­های ماندگار شهر است که به نحوی نوع تعاملات، شکل آنها و رفتارهای اجتماعی را فرم­مند می­سازد. بافت­های قدیم شهری جز میراث تاریخی و فرهنگی شهرها بوده و واجد ارزش زیادی هستند که در این میان با دارا بودن شبکه معابری ارگانیک نوعی آشفتگی را به ذهن متبادر می­شوند. اگرچه دیروز حامل ارزش­های معنایی و هویتی خاص خود بودند اما امروز با دارا بودن ساختمانهای نیمه­کاره، فضاهای گمشده، کنج­های تاریک، عقب­رفتگی­ها و مانند آن که عمدتا محصول پیکره­بندی فضاست هر یک بهسهم خود بستر لازم برای وقوع جرم احتمالی و عدم امنیت روانی کافی و در یک کلام ایجاد فضاهای بی­دفاع شهری را مهیا ساخته است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. از مطالعات اسنادی در جهت تدوین مبانی نظری و نیز  نرمافزارهای دپس مپ و جی آی اس و مشاهدات میدانی در راستای تحلیل استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که با اصلاح هندسی برخی محورها (از جمله استخوان­بندی اصلی بافت) و دیگر معابر ارگانیک، جانمایی کاربری­هایی که موجبات سرزندگی هر چه بیشتر محله را فراهم آورد و ایجاد دسترسی­های کارآمد که قابلیت حرکتی را نیز افزایش دهد می­توان امید داشت محله قطارچیان از ورطه نابودی رهانیده شود.

بافت فرسوده, ساختار شبکه معابر, فضای قابل دفاع, چیدمان فضا, محله قطارچیان سنندج