ابوذز گوهری مقدم - استادیار دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)
رضا فیضی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)
محمدباقر باباهادی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)

یکی از مهم­ترین مفاهیم شکلدهنده به جهتگیری سیاست خارجی یک کشور نوع نگاه و تعریف نخبگان و مسئولان از منافع ملی است. هویت نیز مفهوم کلان دیگری است که رابطه تنگاتنگی با مفهوم منافع ملی دارد. سوال اصلی مقاله این است که رابطه میان منافع ملی و هویت در اندیشه مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) چیست؟ برای این منظور بیانات معظمله در مورد مفاهیم منافع ملی و هویت استخراج و با استفاده از روش تحلیل مضمونی در نرمافزار MAXQDA مورد بررسی قرارگرفتهاند. تحلیل مضمونی روشی برای شناخت، تحلیل و گزارش الگوهای موجود در دادههای کیفی است. این روش فرآیندی برای تحلیل دادههای متنی است و دادههای پراکنده و متنوع را به دادههایی غنی و تفصیلی تبدیل میکند. طبق نتایج حاصل از این پژوهش در اندیشه رهبر معظم انقلاب هویت ملی زیربنای منافع ملی است و منافع ملی جایگاه اصلی را در تصمیمگیریهای مسئولان دارد. هویت، خود از عناصر اسلام، انقلاب و سابقه تاریخی منبعث شده و به منافع ملی شکل میدهد. منافع ملی نیز بر طبق بیانات ایشان باید مبنای تصمیمگیری مسئولان قرار گیرد. در اندیشه رهبر انقلاب معنیدار شدن منافع ملی در تطابق آن با هویت است و اگر منافعی دنبال شود که جدا از هویت باشد موجب بیهویتی خواهد شد.

آیتالله خامنهای, هویت, منافع ملی, سیاست خارجی, سازهانگاری