سید یحیی علوی - استادیار دانشگاه جامع امام حسین علیهالسلام
نجفعلی شهبازی - استادیار دانشکده و پژوهشکده مطالعات بینالملل، دانشگاه جامع امام حسین علیهالسلام
محمدحسین احدی - کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه امام صادق علیهالسلام

بحران ارزی یا افزایش شدید، مستمر و غیر­ارادی نرخ ارز به­دلیل تبعات مخرب آن بر شاخص­های کلان اقتصادی به­ویژه تورم و بی­ثبات­سازی به­عنوان یک تهدید و چالش برای اقتصاد و امنیت اقتصادی شناخته می­شود. در اقتصاد ایران بحران ارزی در مقاطع متعددی واقع شده که آخرین و شاید مهمترین آن در سال ۹۷ رخ داد، که تبعات گسترده سیاسی امنیتی و اقتصادی به­دنبال داشت و دارد. بررسی علل و عوامل و شناسایی سهم هر­یک در این واقعه بسیار حائز اهمیت است و می­تواند چراغ راه برای ادامه مسیر حکمرانی اقتصادی باشد. از­این­رو در پژوهش حاضر تلاش شد تا از طریق مصاحبه با ۴۰ نفر از عوامل و خبرگان دخیل در موضوع علل موثر بر این واقعه شناسایی و با استفاده از روش گروه تمرکز، اهمیت و وزن هر­یک از عوامل شناسایی گردد. نتایج نشان می­دهد اگرچه بازگشت تحریم­های یک­جانبه امریکا توسط ترامپ در سال ۹۷ نقش زمینه­ای برای تغییر در انتظارات بازار ارز داشت، اما مهمترین عامل در بروز شوک ارزی سال ۹۷، قطع مداخله ارزی بانک مرکزی در بازار آزاد بود که در گام بعد با سو مدیریت و سیاست نادرست تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومان برای ارز در ابتدای سال ۹۷ منجر به تشویق و جهش تقاضای ارز و عدم­ بازگشت و احتکار ارز توسط صادرکنندگان بزرگ و عمدتا وابسته به دولت در طرف عرضه شد.

بحران ارزی, مدیریت ارزی, تحریم, امنیت اقتصادی, سو مدیریت