زمینشیمی و سنگزایی گرانیتوییدهای A-type جنوب قروه (شمالباختری پهنه سنندج- سیرجان): شاهدی بر زمینساخت کششی در حاشیه فعال قارهای

منطقه بررسی‏شده (گلالی- ورمقان) در بخش شمالی پهنه سنندج- سیرجان و در جنوب شهرستان قروه جای گرفته است. کوارتز، آلکالیفلدسپار و پلاژیوکلاز از کانی‏های اصلی سازنده گرانیت‏های منطقه هستند. آمفیبول و بیوتیت مهمترین کانی‏های مافیک این سنگ‏ها و آپاتیت، اسفن، زیرکن و اکسیدهای آهن از کانی‏های اتفاقی آنها هستند. گرانیت‏های منطقه گلالی- ورمقان، ویژگیهای زمینشیمیایی گرانیت‏های A-type متآلومین را نشان می‏دهند و بیشتر سرشت ماگمایی شوشونیتی و کالکآلکالن پتاسیم بالا دارند. برپایه نمودار‏های زمینساختی، این سنگ‏ها بیشتر در محدوده مشترک گرانیت‏های کمان آتشفشانی و گرانیت‏های درونورقه‏ای جای میگیرند. این نکته نشان‏دهنده پیدایش آنها در یک سیستم ماگمایی post-orogenic است. غنی‏شدگی از عنصرهای لیتوفیل بزرگ یون و عنصرهای با شدت میدان بالا نشاندهنده خاستگاهی پوسته‏ای برای گرانیت‏های بررسی‏شده و پیدایش ماگمای سازنده آنها در محدوده پایداری پلاژیوکلاز بیحضور گارنت است. در این بررسی، پیشنهاد می‏شود گرانیت‏های A-type پیامد ذوببخشی سنگ‏های چارنوکیتی پوسته زیرین هستند. گرانیت‏های A-type در ارتباط با ماگماتیسم کششی حاصل از فرورانش نئوتتیس به زیر خردقاره ایران مرکزی، در نتیجه عقبگرد ورقه فرورو هستند. ازاینرو، تغییر رژیم زمینساخت فشارشی به رژیم زمینساخت کششی در زمان ژوراسیک پسین- کرتاسه پیشین (احتمالا در یک پهنه زمینساختی pull-apart)، عامل پیدایش گرانیت‏های A-type در این ناحیه از پهنه سنندج- سیرجان بوده است.  

Keywords:

گرانیت‏های A-type , چارنوکیت , نئوتتیس , پهنه سنندج- سیرجان