جمشید احمدیان - استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور ،تهران، ایران
مرضیه غدیرپور - گروه زمین شناسی ،دانشگاه پیام نور، تهران ایران

پهنه آتشفشانی جنوب نطنز (کمان ماگمایی ارومیه- دختر) در شمال اصفهان دربردارنده سنگهای آتشفشانی ائوسن شامل سنگهای آذرین اسیدی تا حد واسط و کمابیش بازیک است. از دیدگاه سنگ‏‏شناسی، این پهنه دربرگیرنده واحدهای آذرینی مانند ریولیت، داسیت، آندزیت، تراکی‏آندزیتبازالتی و آندزیتبازالتی است. از دیدگاه کانی‏شناسی، بجز سنگهای اسیدی، بیشتر گروههای سنگی دیگر از پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن ساخته شده‏‏اند. برپایه بررسی با ریزکاوالکترونی، کلینوپیروکسن‏‏ها ترکیبی در محدوده اوژیت و پلاژیوکلازها ترکیبی در طیفی از آندزین تا بیتونیت نشان میدهند. منطقه‏‏بندی و بافت غربالی در فنوکریست‏‏های پلاژیوکلاز، گردشدگی و خوردگی خلیجی در کانیها از ویژگیهای سنگهای آتشفشانی و نشاندهنده شرایط نبود تعادل هنگام تبلور ماگما هستند. از دیدگاه ویژگیهای زمین‏شیمیایی، این سنگها کالک‏آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا، با غنی‏شدگی LILE و آنومالی منفی Nb و Ti هستند. در نمودارهای عنکبوتی بهنجارشده به ترکیب گوشته اولیه غنی‏شدگی آشکاری از سرب دیده می‏‏شود که می‏‏توان آن را به آلایش پوستهای نسبت داد. آنومالی منفی عنصرهایی مانند Nb و Ti، در نمودارهای عنکبوتی ویژگی ماگماتیسم مربوط به پهنه فرورانش، شرکت پوسته در فرایندهای ماگمایی و یا نشانه فقر این عنصرها در خاستگاه، پایداری فازهای دارای این عنصرها در هنگام ذوببخشی و یا جدایش آنها در هنگام رویداد فرایند جدایش بلورین است. نمودار عنصرهای خاکی کمیاب بهنجارشده دربرابر ترکیب کندریت نشاندهنده غنیشدگی LREE نسبت به HREE است. سنگهای آتشفشانی این منطقه در پهنه کمان ماگمایی پدید آمده‏‏اند.

سنگهای آتشفشانی, کالک‏آلکالن, کمان ماگمایی, زمین‏شیمی, نطنز