معصومه طاهریان قادی - دانشآموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران
سید محسن موسوی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران
سید علی اکبر ربیع نتاج - استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران
مهدی تقی زاده طبری - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران

یکی از موانع شناسایی هویت راویان در بررسی­های سندی، عناوین متعدد راوی در قالب کنیه، لقب و اسم و نیز اشتراک یک اسم بر مصادیق مختلف است. در همین رابطه شیخ صدوق مدعی است «معاذ بن مسلم» و «معاذ بن کثیر» هویت یکسانی دارند. در کتب رجالی، تاریخی و حدیثی برای معاذ بن مسلم، اسامی «الهرا، الفرا، بیاع الهروی و نحوی» و برای معاذ بن کثیر نام­های «کسایی، بیاع الاکسیه، صاحب الاکسیه و بیاع الکرابیس» ذکر شده است. از آنجا که برای معاذ بن کثیر برخلاف معاذ بن مسلم، توثیقی در کتب رجالی متقدم وجود ندارد، اثبات اتحاد این دو راوی، موجب توثیق معاذ بن کثیر نیز می­گردد. طبق شواهد ارائه شده، عنوان مشترک معاذ بن مسلم در منابع تاریخی و روایی سبب شده است تا برخی متاخران، ویژگی طویل­العمر بودن شخصیت تاریخی را به شخصیت روایی سرایت دهند. این پژوهش نشان میدهد با توجه به اتحاد طبقه، شغل، محل سکونت، مقام و شان معاذ بن مسلم و معاذ بن کثیر نزد امام صادق (ع)، صحت ادعای شیخ صدوق تایید می­شود و در نتیجه، توثیق معاذ بن کثیر نیز بهدست می­آید.

مختلفات و مشترکات, رجال, معاذ بن مسلم, معاذ بن کثیر, تمییز, توحید