علی اصغر روان شاد - استادیار گروه زبان و ادبیات دانشگاه یزد، ایران
احمد ابراهیمی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، ایران

احمد شوقی، شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و پروین اعتصامی، بانوی شهیر شعر معاصر فارسی از شاعرانی هستند که با استفاده از ظرفیت تعلیمی شعر، به امر آموزش و تربیت، بهویژه  تربیت کودکان و نوجوانان، اقدام کرده و برای این منظور، به سرودن منظومههای تمثیلیروی آوردهاند. اهمیت این نوع از قصهها در سهولت انتقال مفاهیم اخلاقی، تربیتی و اجتماعی به مخاطب است. با توجه به ضرورت و اهمیت بازشناسی این مفاهیم در بررسیهای تطبیقی، این پژوهش به دنبال این هدف است که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی به مقایسه و تحلیل خردورزی که یکی از مهمترین مضامین در اشعار احمد شوقی و پروین اعتصامی است، بپردازد تا از این طریق، وجوه تشابه و تفاوت اندیشههای دو شاعر را نمایان سازد. یافتههای تحقیق، بیانگر این است که شوقی و پروین، خرد را چراغ راهنمای زندگی فرد معرفی میکنند که وی با بهکارگیری آن، میتواند موانع و مشکلات را از پیشرو بردارد و با فهم معنای واقعی زندگی، آینده روشنی را برای خود رقم بزند. دو شاعر معتقدند که آنچه موجب غنای عقل و تکامل آن میشود، کسب تجربه است. آن دو، رعایت احتیاط را نشانه خردورزی میدانند و کسی را خردمند به حساب میآورند که همواره جانب احتیاط را نگه دارد. در زمینه تفاوت دیدگاهها؛ شوقی، رشد مادی و دنیوی را به عنوان یکی از نتایج خردورزی مطرح می‍کند و حال آنکه، پروین با صراحت بر رشد و کمال معنوی و روحانی تاکید می­کند.  

ادبیات تطبیقی, احمد شوقی, پروین اعتصامی, منظومه تمثیلی, خردورزی