مهناز حسین زاده - استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران
محمدرضا مهرگان - استاد گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران
محمد قمی - کارشناس ارشد گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران

صنایع خودروسازی بهدلیل داشتن زنجیره تامین طولانی و شبکه ارتباطات گسترده میان عناصر متشکله آن با ریسکهای بسیاری مواجهاند. شرکت سایپا (یکی از مهمترین قطبهای خودروسازی کشور) در سالهای اخیر درزمینه چگونگی شناسایی، اولویتبندی و مدیریت ریسکهای موجود در زنجیره تامین خود با چالشهای بسیاری مواجه بوده است؛ بهطوریکه همواره مقابله با این چالش از اولویتهای اصلی پژوهشهای این مجموعه بوده است. هدف این پژوهش، شناسایی و ارزیابی ریسکهای موجود در زنجیره تامین شرکت خودروسازی سایپا برای تعیین ریسکهای بحرانی و اتخاذ تصمیم مناسب برای هریک از دستههای تعیینشده است. مدلهای موجود ارزیابی ریسک، هر ریسک و اثر و اهمیت آن در عملکرد شرکت را بهصورت مجرد و بدون توجه به شبکه ارتباطی میان ریسکهای مختلف موجود در سیستم بررسی میکنند. ازطرفی این روشها درصورتی به کار گرفته میشوند که تعداد ریسکهای شناساییشده محدود باشند. در این پژوهش تلاش شده است با تعبیه رویکرد تحلیل شبکههای اجتماعی درقالب گامهای مدل ارزیابی ریسک کوزو، رویکرد جدیدی در ارزیابی ریسکها استفاده شود. بدینمنظور، نخست باتوجهبه اسناد و مدارک شرکت و مصاحبه با خبرگان و بهرهگیری از روش تحلیل تم، ریسکهای زنجیره تامین شرکت سایپا شناسایی شده است. در مرحله دوم، رویکرد تحلیل شبکههای اجتماعی در گامهای مدل کوزو پیشنهاد شده است و با استفاده از این رویکرد، کلیدیترین ریسکها شناسایی شدهاند. درنهایت نتایج حاصل با بهرهگیری از ماتریس اهمیت - عملکرد تجزیه و تحلیل و تصمیمات لازم ارائه شده است. باتوجهبه نتایج تحلیل، ۴۸ درصد از کل ریسکها در دستههای مالی- اقتصادی، تامینکنندگان، اطلاعاتی، و حمل و نقل قرار دارند. 

زنجیره تامین, ریسک, مدیریت ریسک زنجیره تامین, مدل مدیریت ریسک کوزو, رویکرد تحلیل شبکههای اجتماعی (SNA)