جمال سروش
سید محمدمهدی ضیغمیان

سوره توحید، دومین سوره کوتاه قرآن است که عمیقترین مباحث شناخت خداوند را در دل خود جای داده، به طوریکه طبق احادیث، با یک سوم قرآن برابری میکند. در حدیثی بیان شده که این سوره برای مردم عمیقی که در آینده خواهند آمد، نازل شده است. این شاید بدین معنا باشد که مردم آینده به اعماق و مفاهیم سوره توحید دست مییابند. از آنجا که مبحث الهیات یکی از اصلیترین مباحث در فلسفه است، و با توجه به اینکه این سوره، بحث الهیات بالمعنیالاخص را در خود جای داده، همواره مورد توجه مفسرین و برخی از فلاسفه قرار گرفته است. ابنسینا، اولین شخصی است که به صورت فلسفی، سوره توحید را به روش تفسیر اجتهادی عقلی تفسیر کرده و از این جهت دارای نوآوریهایی در عرصه تفسیر قرآن است. دوانی نیز اولین شخصی است که بر تفسیر ابن سینا به شیوهای فلسفی نقد نوشته است. هدف از این پژوهش که نخستین نگاشته در این زمینه است، بررسی نوآوریهای ابن سینا و دوانی در زمینه تفسیر سوره توحید است.

قرآن, تفسیر, فلسفه, سوره توحید, ابنسینا, محقق دوانی, نوآوری