امیرعلی لطفی
عبدالهاشم میرزا

تصمیمگیری، جوهره و قلب وظایف مدیریت و سازمان است؛ به گونهای که در دانش مدیریت به طور گسترده مورد بحث قرارگرفته و در مدیریت اسلامی نیز آثاری نگاشته شده است. با تحقیقات انجام شده در آثار انتشار یافته اعم از کتابها، مقالهها و مجلههای علمی، میتوان آیات مورد استناد محققان در موضوع تصمیمگیری را جمعآوری و طبقهبندی کرد که در این پژوهش صورت گرفته است. هدف این پژوهش، تعیین «کمیت»، «کیفیت» و سطح تحلیل «استنادات قرآنی تصمیمگیری» در منابع مدیریت اسلامی است. این تحقیق با استفاده از نرمافزارهای نمایه مجلات و سامانههای جستوجوگر کتابخانهای و با روش فرا تحلیل انجام شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که از نظر «کمیت» حجم زیادی از آیات در سی منبع به موضوع تصمیمگیری استناد شده و از نظر «موضوعی» با احتساب موارد تکراری، ۱۰۴ عنوان در منابع مذکور از آیات استخراج شده که در این نوشتار به ده عنوان اصلی طبقهبندی گردیده است؛ اما از نظر سطح تحلیلی و تولید «نظریه قرآنی»، مباحث در سه سطح، تحلیل شدهاند که اغلب آیات استنادی در سطح تاییدی و تطبیقی قرار دارند و در سطح نظریهپردازی تقریبا میتوان گفت وارد بحث نشدهاند. از نظر نگارنده، نظریهپردازی در این منابع با رویکرد قرآنی صورت نگرفته و غالبا مطالب استنادی در حد تایید و تطبیق مطرح شدهاند؛ بنابراین نظریهپردازی در حوزه تصمیمگیری از منظر قرآن انجام نشده است.

قرآن, آیات تصمیمگیری, مدیریت اسلامی, نظریهپردازی