محمود بشیری - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی
رضا جمشیدی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی

برخی معتقدند روایات پیکارسک در ادبیات اروپایی براساس مقامهنویسی در ادب عربی و فارسی شکل گرفته است. مقامه نوعی مجلسگویی است که در آن قصهها و حکایاتی با نثر مصنوع و مسجع و در موضوعات گوناگون بیان میشود. تکدیگری، دزدی و سخنوری موضوعات اصلی مقامات است. پیکارسک نیز گونهای از داستان است که در قرن شانزدهم میلادی در اسپانیا به وجود آمده است و روایتکننده داستان فردی حیلهگر، دزد و سخنور است که با انواع ناملایمات روزگار درگیر است. ازلحاظ ساختار و موضوع، شباهتهای فراوانی میان مقامه و پیکارسک وجود دارد و البته تفاوتهای میان آنها نیز اندک نیست. روش نگارش یافتهها در این مقاله تحلیلی-توصیفی است و در آن، تلاش بر این بوده که شباهتها و تفاوتهای میان مقامه و پیکارسک با تحلیل (بررسی تکتک اجزا) هریک از آنها بیان شود تا بدین وسیله مشخص شود مقامه بر پیکارسک تاثیرگذار بوده است یا نه. به نظر میرسد به دلایلی همچون تاثیرناپذیری مستقیم پیکارسک از مقامه، شکلگیری این گونه داستانی همسو با پیشینه فرهنگی-ادبی اروپا و تاثیرپذیری آن از شرایط تاریخی-اجتماعی اسپانیای آن دوران، بتوان این فرضیه را مردود دانست.

پیشزمینههای اجتماعی, پیشزمینههای ادبی, پیکارسک, تاثیرپذیری, مقامه