محمد علی لطف اللهی - استاد دانشکده عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
محمد تقی اعلمی - استاد دانشکده عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
محمد رحیم افشانی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران-سازههای هیدرولیکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

برای افزایش نتیجه بهره­برداری از مخازن و کاهش هزینه­ی احداث سیستمهای تخلیه اضطراری سیلاب­ها، جلوگیری از خسارات مالی و جانی در پایین دست سد، پیش­بینی سیل و کنترل آن ضروری است. در این مقاله سیل طرح یا سیل خطرساز پیش­بینی و از راه دور مدیریت و کنترل شده است. سیستم­های هوشمند با استفاده از تبدیلz، میکروکنترلرها، حسگر، ارتفاع سنج آلتراسونیک، مدارهای فرستنده، گیرنده امواج رادیویی و ماهواره­ای، ریزپردازنده، موتور الکتریکی، قطعات الکترونیکی دیگر و نرم­افزارهای مناسب، طراحی و ساخته شدند. سیستم در دهانه­ی رودخانه­ی ورودی به مخزن و در ارتفاع مناسب نصب می­شود. با نمونه­برداری از سطح آب، ارتفاع و حجم آب ورود به مخزن مشخص و نمونهها به­وسیله­ی امواج رادیویی و ماهواره­ای به سیستم مرکزی در اتاق کنترل ارسال می­گردند. اطلاعات ارسالی در سیستم مرکزی دریافت و پس از آشکار شدن مورد تجزیه و تحلیل قرار می­گیرند. در اتاق کنترل، هیدروگراف سیل، حداکثر ارتفاع و حجم آب ورود به مخزن روی صفحهی مانیتور نشان داده می­شوند. سیستم هوشمند، با توجه به اطلاعات دریافت شده، به­وسیلهی موتور الکتریکی یا دستگاه­های هیدرولیکی و پنوماتیکی به­صورت اتوماتیک، دریچه و در صورت لزوم دریچه­های سد را باز می­کند. با نصب سیستم هوشمند، سیل شناسایی و بهرهبرداری از آب درون مخزن مدیریت می­شود و ایمنی سد در برابر سیل تحقق می­یابد. با نصب سیستم هوشمند نیروی انسانی کاهش یافته و خطای دید آن­ها برطرف می­شود و از خطرات سیل در پایین­دست سد جلوگیری به­عمل می­آید.

کنترل سیل, کنترل دریچه, هیدروگراف سیل طرح, سرریز دریچه دار, تبدیل z