استفاده از رویکرد چندمتغیره در تحلیل پدیدههای هیدرولوژیک (مطالعه موردی: پدیده سیلاب در حوزه آبخیز سد بوستان، استان گلستان)

عدم لحاظ شدن اثر توام متغیرهای وابسته در تحلیل فراوانی یک رویداد منجر به کمتخمینی یا بیشتخمینی خطر ناشی از رویداد میگردد. بنابراین باید در طراحی سازههای هیدرولیکی و مدیریت کنترل سیلاب، تحلیل به صورت چندمتغیره صورت گیرد. در این تحقیق به منظور انجام تحلیل فراوانی سیل، دو سری زمانی حداکثر سالانه یکی بر مبنای دبی و دیگری بر مبنای حجم بهعنوان معیارهای حدی بودن در مقیاس زمانی روزانه استخراج گردید. بدین منظور یک سری ۴۰ ساله از دادههای رواناب ثبت شده در ایستگاه هیدرومتری تمر در بالادست سد بوستان مورد استفاده قرار گرفت. همچنین از توابع مفصل بهعنوان بهترین ابزار در تحلیل فراوانی چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که مفصل فرانک و t-EV برازش بهتری به ترتیب برای سریهای دبی و حجم داشتند. سپس براساس تابع مفصل منتخب، برای هر دو سری دبی و حجم، دوره بازگشتهای دومتغیره، محاسبه گردید و مقادیر دوره بازگشت بهدست آمده از توابع مفصل منتخب با دوره بازگشت یکمتغیره مورد مقایسه قرار گرفت. برای رویدادی با مقادیر دبی و حجم به ترتیب برابر m۳/s ۲۷۲ و MCM۳۸ در دوره بازگشت ۱۰۰ سال در سری معیار حدی دبی، دوره بازگشت برای حالت توام «و» ۶۳۵ سال و برای حالت توام «یا» ۵۴ سال بهدست آمد. در نتیجه میتوان گفت تحلیل چندمتغیره با استفاده از توابع مفصل به واسطه در نظر گرفتن وابستگی بین متغیرها، نسبت به تحلیل یکمتغیره جامعتر بوده و عملکرد بهتری دارد.

Keywords:

تحلیل فراوانی دومتغیره , دوره بازگشت دومتغیره , سیلاب , مفصل