پتانسیل‎یابی اراضی مستعد برای اجرای سامانه‎های آبیاری تحت فشار در دشت اردبیل

سامانه‎های آبیاری تحت فشار با استفاده از پارامترهای آب، خاک و گیاه طراحی می‎شوند. طراحی موفق این سامانه‎ها به عوامل زیادی از قبیل شرایط اقلیمی، کیفیت آب، وضعیت توپوگرافی، مشخصات خاک، نوع محصول و شرایط اجتماعی- فرهنگی بستگی دارد. این تحقیق در دشت اردبیل با مساحت تقریبی۱۲۱۰۰۰ هکتار برای پتانسیل‎یابیاراضیمستعد برایاجرایسامانه‎های مختلف آبیاری انجام شد. در این تحقیق جهت پتانسیل یابی اراضی در ابتدا میزان تاثیر عوامل مختلف با استفاده از اعداد صحیح (۳+) تا (۳-) در ۷ درجه امتیاز‎دهی شد. در ادامه با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و در محیط نرم‎افزاری  Expert Choice وزن‎دهی انجام گرفت. وزن‎های بهدست آمده برای هر پارامتر، در محیط ArcGIS با روش توابع هم‎پوشانی وزنی به نقشه تبدیل شدند. با استفاده از روش برهم‎نهی نقشه‎های مختلف در هر روش آبیاری، پتانسیل آن روش آبیاری برای دشت محاسبه و پهنه‎بندیگردید.نتایج نشان دادحدود ۷۲ درصد از اراضی دشت قابلیت اجرای سامانه آبیاری سطحی، ۵۹ درصد مناسب برای آبیاری بارانی، ۴۵درصد قابلیت اجرای آبیاری قطره‎ای و ۵/۳۲ درصد برای آبیاری عقربه‎ای مناسب است. همچنین نتایج نشان داد که مهم‎ترین عوامل محدود کننده برای استفاده از سامانه‎های آبیاری شامل توپوگرافی، کیفیت آب و کل آب قابل دسترس بودند. از طرفی بر اساس نتایج این تحقیق در شمال و شمال‎غرب دشت اردبیل، یون‎های کلر و سدیم عوامل محدود کننده اجرای آبیاری بارانی و شوری عامل محدود کننده سامانه آبیاری قطره‎ای است.

Keywords:

آبیاری بارانی , آبیاری قطره‎ای , تحلیل سلسله مراتبی , ArcGIS