محمدمهدی اردبیلی
یوسف نوظهور - دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز

بهویژه بر اساس آثاری که هگل در آنها مستقیما به اسپینوزا اشاره میکند (مانند منطق و درسگفتارهای تاریخ فلسفه). ما در این تحقیق میکوشیم کار دشوارتری انجام دهیم: مفاهیم اسپینوزایی کتاب اخلاق را دقیقا در همان مقطعی از فلسفه هگل ردیابی میکنیم که هیچ نامی از اسپینوزا در میان نیست، یعنی در پدیدارشناسی روح. جستوجو در زبانهای متفاوت نشان میدهد که هیچ کتاب یا مقالهای تاکنون پژوهش خود را مشخصا و منحصرا بر این موضوع متمرکز نکرده است و تحقیق زیر از این حیث، نوآورانه است. ما در این تحقیق پس از بیان مقدمهای کوتاه درباره نسبت آثار هگل با اسپینوزا، به استخراج و واکاوی تقابلهایی از قبیل جوهر اسپینوزایی ـ روح هگلی، ماشینانگاری (mechanism) اسپینوزایی ـ انداموارگی (organism) هگلی و سرمدیت اسپینوزایی-تاریخیت هگلی میپردازیم و درنهایت نشان خواهیم داد که پدیدارشناسی روح چگونه اخلاق اسپینوزا را به شیوهای هگلی رفع کرده است

اسپینوزا, هگل, جوهر, اخلاق, پدیدارشناسی روح