سعید باقری - کارشناس ارشد اندیشه سیاسی در اسلام، دانشگاه مفید قم
سیدصادق حقیقت - دانشیار دانشگاه مفید قم، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی

مفهوم جنگ عادلانه و نسبت آن با الهیات مسیحی، بیشتر از شانزده قرن است که در کانون بحثهای فلسفه سیاسی در جهان مسیحیت قرار دارد، نظریه جنگ عادلانه از مهمترین نظریههای روابط بینالملل و فلسفه سیاسی پیرامون صلح است که آگوستین (۳۵۴ م) آن را طرح و بسط داده است. آگوستین جنگ را در صورتی عادلانه میداند که صادرکننده جنگ دارای مشروعیت الهی بوده و هدفش از این کار اجرای عدالت و برپایی جامعه توحیدی و صلح باشد، به نظر آگوستین، نظریه جنگ عادلانه دارای سه ویژگی اساسی است: ۱. اخلاق (فضیلت) و عدالت؛ ۲. قوانین (طبیعی و زمانی)؛ ۳. مشترکالمنافع. همین سه نکته، مهمترین دستاورد نظریه جنگ عادلانه است؛ از طرفی وی محور اساسی جنگ عادلانه را گناه قرار میدهد و بیان میکند که برای رهایی از زندگی مادی و شکلگیری زندگی معنوی جنگ عادلانه شکل میگیرد. آگوستین کوشیده است تا بر اساس مباحث دینی، تعریفی متفاوت از عدالت ارائه کند و بر اساس آن دیدگاهی متفاوت با فلاسفه گذشته خود از عدالت که صورتی زمینی داشت ارائه کند و تفسیری روشن از جامعه معنوی و آرمانشهر خود بر اساس ادله دینی و طبیعی ارائه کند. نظریه جنگ عادلانه به لحاظ ساختار منطقیای که دارد، از طرفی با نظریه جنگ عادلانه در نزد فلاسفه کلاسیک و از طرف دیگر با نظریه جنگ مقدس نزد فلاسفه قرون وسطی همخوانی دارد

سنت آگوستین, جنگ عادلانه, مسیحیت, جنگ مقدس, قوانین طبیعی, قوانین زمانی, اخلاق (فضیلت), عدالت, فلسفه سیاسی