مسعود نورعلیزاده میانجی - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه شاهد (نویسنده
اباذر رضایی - دکترای روانشناسی موسسه آموزشی و پژوهشی امام
سید هانی موسوی - کارشناس ارشد روانشناسی شناختی پژوهشکده علوم

با وجود پیشرفتهای چشمگیر در زمینه سلامت روانی و رشد تکنیکهای درمان اختلالات روانی، هنوز بشر امروز در اعماق وجود خود از یک اضطراب ناشناخته رنج میبرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارآمدی یک شیوه درمانی از نوع مداخلات مذهبی در کاهش اضطراب، با بهرهگیری از ذکرها و دعاهای ماثور در متون اسلامی، انجام شد. طرح این پژوهش، آزمایشی از نوع پیشآزمون−پسآزمون، با گروه کنترل در لیست انتظار بود. جامعه آماری کلیه زندانیان مرد زندان مرکزی قم بودند. بدین منظور از بین زندانیانی که بالاتر از نرم اضطراب داشتند، ۳۴ نفر انتخاب شدند و بهطور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش مقیاس اضطراب کتل و پروتکل آموزشی و برنامه ذکرگویی در مورد اضطراب و براساس منابع اسلامی بود که در قالب هفت جلسه آموزشی−توجیهی و در ۴۰ روز تمرین ارائه و روایی محتوایی آن نیز با ارزیابی ۱۲ خبره متخصص دینی و روانشناسی تایید شد. تحلیل کوواریانس دادهها نشان داد که میانگین نمرات اضطراب گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پسآزمون کاهش معناداری (۰۰۱/۰>P) پیدا کرده است. نتایج این پژوهش نشان داد که ذکر خدا اثر آرامبخشی و کاهندگی اضطراب دارد. برنامه ذکرگویی میتواند بهعنوان یک عامل موثر در کاهش اضطراب تعمیمیافته استفاده شود و از پروتکل این برنامه میتوان بهعنوان درمان مکمل اختلالات اضطرابی بهره برد.

اضطراب, ذکرگویی, دعا, زندانیان, مداخلات مذهبی