حمیدرضا بصیری - هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

در میان احادیث معصومین (ع)، آن دسته از روایات که به شان یا سبب صدور و نیز شرح و توضیح مفردات و مفاهیم یا ذکر مصداق آیات و ... اشاره و تصریح میکنند، عهدهدار تفسیر اثری قرآن میباشند، اما دستهی دیگری از روایات، تنها به توصیف برخی از آیات و سورههای قرآن میپردازد که شایسته است این روایات اخیر را عهدهدار «توصیف اثری قرآن» بدانیم. این روایات به ویژگیهای مختلف آیات و سورههای قرآن اشاره یا تصریح میکنند؛ بهعنوان نمونه، میتوان از احادیث صحیحی که به آثار تلاوت برخی از سورهها وارد شده و یا روایاتی که از تفضیل نسبی آیهای از قرآن بر آیات دیگر سخن گفته است، نام برد. مقالهی حاضر به دستهبندی و شرح و توضیح و نیز کارایی علمی و عملی این دستهبندی از روایات میپردازد و به مقایسهی ماهوی این مجموعه از روایات با روایات تفسیری بسنده میکند. این مقدار، در آمدی بر یک نظریه یا پژوهش گستردهتر است تا «توصیف اثری قرآن» بتواند جایگاه علمی و عملی خود را در ذهن و جان محققان علوم و معارف قرآن و حدیث تثبیت کند و مستقل از روایات تفسیری به این بخش از احادیث نگریسته شده و مورد توجه و استفاده قراربگیرد.

: قرآن, توصیف, اثر, حدیث, آیه و سوره