محمد حسین بیات - هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

دیدگاه ابنعربی در باب خلافت و امامت بعد از رحلت رسول اکرم (ص) از ویژگی خاصی برخوردار است. وی نخست بهگونهای سخن میگوید که خواننده میپندارد مقصود وی، امامت و خلافت عرفانی میباشد و ربطی به دیدگاههای کلامی شیعی و سنی در این باره ندارد، لیکن بعد از بررسی و دقت نظر معلوم میشود که وی با شیوهی خاص خود، در نهایت دیدگاه کلامی اهل سنت را به زبان آورده و بهگونهای شگفتانگیز، خلافت را با تمسک به اجماع صحابه و اصالتبخشیدن بدان، برای خلیفهی اول و دوم به اثبات رسانیده است. وی جمیع نصوص وارده از جانب پیامبر خدا(ص) را در باب امامت و خلافت انکار نموده، سپس احادیث متواتری چون حدیث غدیر و ثقلین را با تحریف نقل کرده است. آنگاه با موضوعیتدادن به اجتهاد علما و حکام، جمیع خطاهای آنان را توجیه و همهی ایشان را تبرئه نموده است. نویسندهی این مقاله، در حد توان یک مقاله، این دیدگاه ابنعربی را از جهات گوناگون واکاوی کرده، سپس یکایک آنها را نقد کرده است

نص, خلافت, امامت, اجماع, اجتهاد, موضوعیت, طریقیت, آلالبیت و اهلالبیت