محمدمهدی فیروزمهر - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
فرج الله میرعرب - دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

قرآن که سنگ بنای معارف و شریعت اسلامی است، درباره دلالت ظواهر آن بر مراد خدا سه نظر وجود دارد ۱. عدم حجیت بدون مراجعه به معصوم؛ ۲. حجیت تنجزی و تعذری که در محدوده قوانین و تکالیف کارایی دارد؛ ۳. دلالت قطعی ظواهر بر مراد در گستره احکام، معارف، علوم تکوینی و تاریخی. بررسی این مسئله بسیار مهم است، زیرا تضعیف قرآن یا حذف آن از بنیان معارف اسلام، اساس دین را دچار مشکل میکند. به-نظر میرسد مسئله مربوط است به نوع برداشت از آیاتی که قرآن را هدایت، نور، مبین، عاری از اختلاف و... میدانند. همچنین آیات و روایاتی که قرآن را کتاب جاوید و حجت بر همه انسانها تا قیامت میدانند. چگونه ممکن است ظواهر قرآن دلالت روشن و مبرهنی نداشته باشند و قرآن از روز نزول تا پایان تاریخ حجت روشن خدا بر بندگان باشد؟ آیاتی که بر معجزه بودن همه قرآن دلالت دارند، نیز نشان میدهد آنچه عنوان ظواهر در قرآن دارد، باید مراد الهی باشد وگرنه، نه تنها قرآن معجزه نیست، بلکه حتی بلیغ و فصیح دانستن آن جای تامل دارد. نظریه قطعیالدلاله بودن ظواهر قرآنی سوالاتی را به دنبال دارد که نیازمند پاسخ هستند. این پژوهش که به روش کتابخانهای- اسنادی و تحلیل محتوایی، توصیفی و شبهپژوهانه انجام گرفته، انگاره مورد نظر را مسئله خود قرار داده و آن را قابل تایید نشان داده است.

کلید واژه: انگاره, ظواهر قرآن, دلالتهای قرآن, مراد خدا